PSİKOLOJİK PROFİL NASIL ÇIKARTILIR VE YÖNTEMLERİ NELERDİR?

Psikolojik profil çıkarmada işlenen suçun tüm yüzeyleri incelenirse başarılı bir profil çıkarılabilir.

Bu nedenle psikokriminolog, olay mahallini veya olay mahallinde çekilen fotoğrafları ve olay mahallini araştıran adli dedektiflerin raporlarını en ince ayrıntısına kadar incelemelidir.

Adli tıp doktorunun ölüm nedeni ve şekli ile kullanılan silahlar hakkında verdiği rapor da incelenmelidir; saç kesme, karın deşme veya cinsel organların bilerek kesilmesi gibi (genellikle organize olmama eğilimindeki olgunlaşmamış, cinsel açıdan toy katillerde görülür) posmortem (ölüm sonrası) etkinlikler olup olmadığına, ölümden önce işkence yapıldığına dair izler bulunup bulunmadığına (psikolojik bir cezalandırma gereksinimi içerisindeki düzenli katillerde görülür) ve kurbanın ölümden hemen önce ? veya sonra ? cinsel faaliyette bulunup bulunmadığına bakılmalıdır.

Psikokriminolog olanların tahmini bir canlandırmasını, şahit sorgularının ayrıntılı bir dökümünü ve kurbanın öldürülmeden hemen önce gittiği yerlerin ve yaptığı işlerin ayrıntılı bir zaman çizelgesini içeren tam bir müfettiş raporunu sahip olabilmelidir.

Psikokriminolog kurbanın yaşı, cinsiyeti, ırkı hakkında bilgi ile son görüldüğünde ve ceset bulunduğunda ne giymekte olduğunu da kapsayan fiziksel eşkale de gereksinim duyar.

Kurbanın medeni hali ve evliliğindeki uyumu, davranış biçimi, cinsel hayatındaki uyumu, kişiliği, zekası ve başarıları, mesleği, kişilik ve yaşam biçimi özellikleri, yaşadığı son birkaç meskenin cinayet mahalline göre yeri, fiziksel ve ruhsal tıbbi geçmişi, alkol veya başka ilaçları kullanımı ve dost ve düşmanları hakkında da bilgi sahibi olmalıdır.

Tüm bu bilgiler seri cinayet kurbanları arasındaki ortak özellikleri belirlemeye ya da rasgele, nedensiz gibi görünen bir cinayette katil hakkında bir ipucu sağlayacak bir özellik olup olmadığını belirlemeye yardımcı olur.

Psikokriminolog bu bilgilerden yola çıkarak katilin, tecavüzcünün ya da tacizcinin özelliklerini belirlemeye çalışır: yaşı, cinsiyeti, ırkı, beden ölçüleri, medeni hali ve uyumu; cinsel uyumu; sosyo-ekonomik durumu ve işi olup olmadığı; ve hatta kişinin evinin, arabasının veya giysilerinin hal ve durumuna ilişkin bazı kişisel bilgileri de içeren son derece detaylı bir inceleme raporu (psikolojik profil) hazırlanır.

Psikolojik profiller, üst düzey eğitime ve bilgiye dayalı tahminler olduğundan, bazen hedeften şaşabilirler.

PROFİL GİRDİLERİ : Olayla ilgili tüm materyallerin toplanmasını ve değerlendirilmesini içerir. Burada olay yeri ve kurbanın fotoğrafları, kurbanın geçmişi ile ilgili bilgiler, otopsi raporları, suçla ilgili diğer adli incelemeler ve suçun işlenmesinden önce, suçun işlenişi sırasında ve suçun işlenmesinden sonra neyin ortaya çıktığının anlaşılmasını sağlayacak önemli bilgiler elde edilmeye çalışılır.

Bu aşama bundan sonra gelecek tüm aşamaların temelini oluşturur ve yanlış ya da eksik bilgi daha sonra yapılacak incelemeleri etkiler.

TÜMEVARIMSAL / TÜMDENGELİMSEL MANTIK YÜRÜTME :

Tümevarımsal bir suçlu profili, daha önceden çalışılmış diğer suçluların paylaştığı ilk davranışsal ve demografik özelliklerin bir başka suçluya genellenmesidir.

Bu, eksik istatistiksel analiz ve genellemenin bir sonucudur.

Tümevarımsal suçlu profilinin yararı uzmanlaşılmış bir adli bilgiye ve suç davranışı ile ilgili bir eğitimden geçmiş olmaya gerek olmamasıdır.

Ancak dezavantajlarına glince bu şekilde elde edilen bilgi sınırlı örneklem gruplarından elde edilmiştir ve hiçbir duruma uygun düşmemektedir.

Diğer bir dezavantajı ise tümevarımsal profilin, yalnızca daha önceden yakalanmış suçlulardan toplanan verilerin ortalamasına göre genellenmesidir.

Üçüncü dezavantajı ise suçsuz kimselerin ayırdedilmesini sağlayamamasıdır.

Tümdengelimsel bir suçlu profili, tek bir saldırganın olay yerinin dikkatli adli incelemesi ve davranışsal olarak yeniden yapılandırılmasıyla ortaya çıkarılır.

Saldırganın davranışları yeniden yapılandırıldıktan sonra olay yerinin ve kurbanın özellikleri incelenir. Birleştirilen bu özelliklerden, belirgin bir olay yeri koşulunda bulunan belirli bir kurban ile bu belirgin saldırıyı yapabilecek bireyin özelliklerinin bir profili tümdengelimsel olarak ortaya çıkarılır.

Bu, adli ve davranışsal bir süreçtir. Tümdengelimsel bir profil çıkarma süreci Davranış Kanıtı Analizi olarak adlandırılır ve incelemeyi yapan kişinin anlamı ortaya çıkartmak için tek bir saldırganın davranış örneklerini tanıma yeteneğine bağlıdır.

Saldırı sırasında saldırganın duyguları, saldırı davranışının bireysel örnekleri, saldırganın kişilik özellikleri, o saldırganın olay yeri davranışı ile ortaya çıkarılır.

Tümdengelimsel suçlu profili çıkarmanın avantajı adli bilimlerde, olay yeri yapılandırmasında ve yara örnekleri analizinde uzmanlık eğitimine gereksinim olmasıdır. Böylece tümevarımsal suçlu profilindeki evrensel şüpheli özelliklerinden daha benzersiz şüpheli örneklerine geçilir. Tümdengelimsel suçlu profili çıkarmanın bir diğer avantajı ?imza? davranışının değerlendirilebilmesi ve birbiri ile ilişkisi olmayan suçları birbirinden ayırabilmesidir.

PROFİL ÇIKARIRKEN DİKKAT EDİLECEK KONULAR

· Profil çıkarırken, davranışın kişiliği yansıttığı unutulmamalıdır.

· Suçun işlenmesinden önceki, suçun işlendiği sıradaki ve suçun işlenmesinden sonraki davranışlar anlaşılmaya çalışılmalıdır.

· Saldırganın ne yapmayı seçtiği ve ne yapmayı seçmediği anlaşılmalıdır. Bu bize davranışın parmak izini verir.

· Saldırganın olay yerinde bıraktığı izler, onun özelliklerini anlamamıza yardımcı olur. Bunlar ?imza? dediğimiz izlerdir. İmza saldırganın tarzını gösterir.

· Saldırganın yapmaması gereken bir davranış yapıp yapmadığına bakılır.

· Profil, saldırganın cinsiyeti, yaşı, ırkı, mesleği, sosyo ekonomik ve medeni durumu, yaşadığı yer, eğitimi, aile geçmişi, sosyal alışkanlıkları ve olası tutuklanma geçmişi ile ilgili bilgi içerebilir.

· Suçlunun kişilik profili, suçlunun davranış tarzı, dış görünümü, duygusal uyumu, zihinsel ayrışma kanıtları, patolojik davranış özellikleri, cinsel uyumu, cinsel sapmaları ya da rahatsızlığının olup olmadığı ve güdüleri ile ilgili bilgi içerebilir.