?Predatory? dergiler hakkında
Hacettepe Üniversitesi Senatosu, 26.12.2018 tarihli oturumunda şüpheli/korsan/yağmacı/istismarcı (predatory) dergilerle ilgili olarak aldığı kararla bu tip dergi, kitap, konferans, kongre, sempozyum, kurultay kapsamında yapılan yayınların ve üstlenilen editörlük, editör yardımcılığı, yayın kurulu üyeliği, konferans düzenleme ve bildiri sunma gibi görevlerin, akademik kadrolarda yapılacak olan atama, yükseltme ve görev uzatmalarında hiçbir şekilde değerlendirilmeyeceği ve lisansüstü programlarda yerine getirmek zorunluluğu olan yayın şartları için kullanılamayacağı yaklaşımını benimsediğini belirtmiştir.
Senato kararında , uluslararası literatürde ?predatory? olarak adlandırılan dergi, kitap, konferans ve benzeri etkinliklerin özellikleri şu şekilde sıralanmaktadır:
- Editörler kurulu ile ilgili doğru olmayan bilgiler yer alabilmektedir.
- Genellikle bilinmeyen veya uydurma etki faktörü ile kabul görmemiş indekslerce tarandığı ifade edilmekle birlikte bazıları bilinen indekslere girebilmektedir.
- Yazar ve katılımcı başka bir deyişle "müşteri" sayısını artırmak amacıyla dergi, kitap ve etkinliklerin ilgi alanı ve kapsamı çok geniş olabilmektedir.
- Dergi, kitap ve etkinliğin ismi birden fazla bilim alanını kapsayan jenerik bir isim olabilmekte ve/veya ?International? ?European?, ?Science? gibi tanıdık dergi izlenimi veren sözcükleri içerebilmektedir.
- Bir sayıda, aynı yazarın birden fazla makalesi ve olağandan çok sayıda makale yer alabilmektedir.
- Dergi ve kitaplarda yayımlanan makalelerde, ciddi bir hakem denetiminden geçmediklerinin delili olabilecek, bilgi, imla ve ifade hataları yer alabilmektedir.
- Dergiye makale gönderilmesini sağlamak için rahatsız edici "ticari" taktikler uygulanmaktadır.
?Predatory? olarak adlandırılan dergi ve yayıncıları tespit etmek hiç şüphesiz oldukça zordur. Çeşitli platformlarda listeler oluşturulmaya çalışılmış olsa da ?predatory? faaliyetleri TAM OLARAK adresleyebilen bir yapı henüz mevcut değildir. Konuyla ilgili literatür, en çok yararlanılan kaynağın Colorado Üniversitesinde kütüphaneci olan Jeffrey Beall tarafından oluşturulan listeler olduğunu göstermektedir. Ancak zaman içinde söz konusu listelerin yer aldığı sitenin kapatıldığı bilinmektedir. Günümüzde bu sitenin arşivi kullanılarak oluşturulmuş bir platformda söz konusu listeler anonim kişilerce güncellenmektedir. Potansiyel olarak ?predatory? özelliği taşımakta olan yayıncı ve dergi listesine https://beallslist.weebly.com adresinden erişim sağlamak olanaklıdır. ?Predatory? kavramı ile birlikte ?hijacked? dergi/sempozyum olarak adlandırılan dergiler/sempozyumlar da bir başka etik dışı davranış şekli olarak kendisini göstermektedir. ?Hijacked? dergiler ya gerçek dergilerin adlarını kullanmakta ya da gerçek dergileri taklit etme yoluna gitmektedir. Bu tip oluşumların listesine de https://beallslist.weebly.com/hijacked-journals.html adresinden erişmek mümkündür.
Konuyla ilgili detaylı bilgi aşağıda bağlantıları verilen çalışmalar aracılığıyla elde edilebilir.
- Akça, S. ve Akbulut, M. (2018). Türkiye?deki yağmacı dergiler: Beall listesi üzerine bir araştırma . Bilgi Dünyası, 19(2), 255-274. doi: 10.15612/BD.2018.695
- Aslan, A. (2018). Yırtıcı dergiler ve yayıncılar . Acta Medica Alanya, 2(3), 136-137. doi: 10.30565/medalanya.478311
- Şencan, İ. (2017). Ya ?sahte?yse? Türk Kütüphaneciliği, 31(4), 445-448. doi: 10.24146/tkd.2017.20
- Taşkın, Z. ve Doğan, G. (2018). Bir tuhaf savaş: Açık bilim ve yağmacı dergiler . Sarkaç.
?Predatory? dergiler hakkında
Hacettepe Üniversitesi Senatosu, 26.12.2018 tarihli oturumunda şüpheli/korsan/yağmacı/istismarcı (predatory) dergilerle ilgili olarak aldığı kararla bu tip dergi, kitap, konferans, kongre, sempozyum, kurultay kapsamında yapılan yayınların ve üstlenilen editörlük, editör yardımcılığı, yayın kurulu üyeliği, konferans düzenleme ve bildiri sunma gibi görevlerin, akademik kadrolarda yapılacak olan atama, yükseltme ve görev uzatmalarında hiçbir şekilde değerlendirilmeyeceği ve lisansüstü programlarda yerine getirmek zorunluluğu olan yayın şartları için kullanılamayacağı yaklaşımını benimsediğini belirtmiştir.
Senato kararında , uluslararası literatürde ?predatory? olarak adlandırılan dergi, kitap, konferans ve benzeri etkinliklerin özellikleri şu şekilde sıralanmaktadır:
- Editörler kurulu ile ilgili doğru olmayan bilgiler yer alabilmektedir.
- Genellikle bilinmeyen veya uydurma etki faktörü ile kabul görmemiş indekslerce tarandığı ifade edilmekle birlikte bazıları bilinen indekslere girebilmektedir.
- Yazar ve katılımcı başka bir deyişle "müşteri" sayısını artırmak amacıyla dergi, kitap ve etkinliklerin ilgi alanı ve kapsamı çok geniş olabilmektedir.
- Dergi, kitap ve etkinliğin ismi birden fazla bilim alanını kapsayan jenerik bir isim olabilmekte ve/veya ?International? ?European?, ?Science? gibi tanıdık dergi izlenimi veren sözcükleri içerebilmektedir.
- Bir sayıda, aynı yazarın birden fazla makalesi ve olağandan çok sayıda makale yer alabilmektedir.
- Dergi ve kitaplarda yayımlanan makalelerde, ciddi bir hakem denetiminden geçmediklerinin delili olabilecek, bilgi, imla ve ifade hataları yer alabilmektedir.
- Dergiye makale gönderilmesini sağlamak için rahatsız edici "ticari" taktikler uygulanmaktadır.
?Predatory? olarak adlandırılan dergi ve yayıncıları tespit etmek hiç şüphesiz oldukça zordur. Çeşitli platformlarda listeler oluşturulmaya çalışılmış olsa da ?predatory? faaliyetleri TAM OLARAK adresleyebilen bir yapı henüz mevcut değildir. Konuyla ilgili literatür, en çok yararlanılan kaynağın Colorado Üniversitesinde kütüphaneci olan Jeffrey Beall tarafından oluşturulan listeler olduğunu göstermektedir. Ancak zaman içinde söz konusu listelerin yer aldığı sitenin kapatıldığı bilinmektedir. Günümüzde bu sitenin arşivi kullanılarak oluşturulmuş bir platformda söz konusu listeler anonim kişilerce güncellenmektedir. Potansiyel olarak ?predatory? özelliği taşımakta olan yayıncı ve dergi listesine https://beallslist.weebly.com adresinden erişim sağlamak olanaklıdır. ?Predatory? kavramı ile birlikte ?hijacked? dergi/sempozyum olarak adlandırılan dergiler/sempozyumlar da bir başka etik dışı davranış şekli olarak kendisini göstermektedir. ?Hijacked? dergiler ya gerçek dergilerin adlarını kullanmakta ya da gerçek dergileri taklit etme yoluna gitmektedir. Bu tip oluşumların listesine de https://beallslist.weebly.com/hijacked-journals.html adresinden erişmek mümkündür.
Konuyla ilgili detaylı bilgi aşağıda bağlantıları verilen çalışmalar aracılığıyla elde edilebilir.
- Akça, S. ve Akbulut, M. (2018). Türkiye?deki yağmacı dergiler: Beall listesi üzerine bir araştırma . Bilgi Dünyası, 19(2), 255-274. doi: 10.15612/BD.2018.695
- Aslan, A. (2018). Yırtıcı dergiler ve yayıncılar . Acta Medica Alanya, 2(3), 136-137. doi: 10.30565/medalanya.478311
- Şencan, İ. (2017). Ya ?sahte?yse? Türk Kütüphaneciliği, 31(4), 445-448. doi: 10.24146/tkd.2017.20
- Taşkın, Z. ve Doğan, G. (2018). Bir tuhaf savaş: Açık bilim ve yağmacı dergiler . Sarkaç.