yökhukuk, 2 yıl önce
Hocam benim sorum 35.madde ve mecburi hizmet yükümlülüğüne ilişkin.
1. Sorum: ÖYP kapsamında 35. madde ile bir üniversite adına başka bir üniversite adına görevlendirilen araştırma görevlisi, oluşan mecburi hizmet yükümlülüğünü yerine getirmeden ya da kısmen yerine getirdikten sonra istifa ederse imzaladığı senet gereği [(brüt maaş + yapılan diğer harcamalar)*1.5*En yüksek yasal faiz] şeklindeki yüklü parayı geri ödemek durumunda mıdır? Yoksa maaş, yapılan iş karşılığında alındığı için böyle bir uygulama anayasaya aykırı olduğundan gerçekleştirilemez mi? Aşağıdaki habere göre geçtiğimiz senelerde Yargıtay benzer bir davada, mecburi hizmetini yerine getirmeden istifa eden araştırma görevlisinden 'angarya iş yasaktır' ilkesince maaşın geri alınamayacağına dair bir karar almış.
https://www.memurlar.net/haber/982990/yargitay-kararlari-isiginda-arastirma-gorevlilerinin-mecburi-hizmet-surecleri-gozden-gecirilmeli.html
Ancak bu karara rağmen hala mecburi hizmetin yerine getirilmemesinden dolayı dava süreçleri devam eden akademisyenler bulunmakta. Forum sayfalarından okuduğum kadarıyla senetlerini geri ödeyenler de mevcut. Hatta bizzat tanıdığım bir akademisyen arkadaşımın mecburi hizmet davası aleyhinde sonuçlandı. (Tekrar itiraz ettiler).
CEVAP-1: MAALESEF BAHSETTİĞİNİZ YARGITAY KARARI VE BENZERİ DİĞER KARARLAR BİREYSEL SONUÇ DOĞURAN KARARLAR. DAİRENİN KENDİSİNİ BAĞLAMADIĞI GİBİ, DİĞER MAHKEMELER İÇİN DE BAĞLAYICI DEĞİL. YÜKSEKÖĞRETİM ALANINDAKİ PEK ÇOK KONU KANUN DÜZEYİNDE (!) KANUNA RAĞMEN/KANUNA AYKIRI YÖNETMELİKLER/YÖNERGELER/KARARLAR İLE DÜZENLENİYOR. 35. MADDE DE BU UYGULAMANIN KURBANI. DOKTORA ÖĞRENİMİNİ 35. MADDEYE TABİ OLARAK YAPMIŞ BİRİSİ OLARAK, SİZİNLE EMPATİ KURUYORUM VE YAŞADIĞINIZ STRESİ (ÖNÜNÜ GÖREMEME-GELECEK KAYGISI, BAŞARISIZLIK İHTİMALİNDE ORTAYA ÇIKACAK MALİ YÜKÜMLÜLÜĞE BAĞLI) ÇOK İYİ ANLIYORUM. YÖKTEKİ TECRÜBELERİM ŞU ŞEKİLDE: MAALESEF AKADEMİK OLARAK GEREKLİ İMKANLAR OLUŞTURULMADAN/SUNULMADAN 35. MADDE İLE BAŞKA BİR ÜNİVERSİTEYE KADROSU NAKLEDİLEN ARAŞTIRMA GÖREVLİLERİNİN HAKLI BEKLENTİLERİ/MAZERETLERİ GÖRMEZDEN GELİNEREK PEKÇOK DIŞSAL FAKTÖRE VE SUBJEKTİF UYGULAMAYA BAĞLI BAŞARISIZLIĞIN BÜTÜN FATURASI SİZE KESİLMEKTEDİR.35. MADDE SİZİ ARAFTA BIRAKAN NE TAM GİDEBİLDİĞİNİZ NE DE TAM KALABİLDİĞİNİZ BİR SÜRECİ SİZE DAYATIR. GİTTİĞİNİZ YERDE AİDİYET DUYGUSUNU YAŞAYAMADIĞINIZ GİBİ, DÖNDÜĞÜNÜZDE DE KABULLENİLMEKTE ZORLANIRSINIZ.
YARGITAY İÇTİHADI BİRLEŞTİRME KARARI ALMADIĞI SÜRECE YARGI MERCİLERİNDEN FARKLI KARARLAR ÇIKMAYA DEVAM EDER. SORUNUN EN SAĞLIKLI ÇÖZÜMÜ KANUNİ DÜZENLEME AMA MALİYE BAKANLIĞI VE YÖK BU KONUDA RASYONEL BİR ORTA YOL BULMA ARAYIŞINDA DEĞİL MAALESEF.
2. Sorum: Gene 35.maddede 'mecburi hizmetini yerine getirmeyen akademisyen başka bir yükseköğretim kurumunda görev alamaz' manasında bir ibare bulunmaktadır. 1. soru ile birlikte düşünülürse mecburi hizmet yükümlüsü akademisyen, istifa ettiği takdirde hem yüklü para cezasına çarptırılmakta hem de başka bir yükseköğretim kurumunda görev alamayacağı için bir nevi meslekten ihraç edilmektedir. Ortada bir suç olmadığı halde böylesine yaptırımlar nasıl mümkün olabilmektedir? Yoksa para cezası ödendiği takdirde yükseköğretim kurumlarında görev alabilme yolu açılmakta mıdır? Çünkü bir tevatür olarak mecburi hizmet davası ya da ödemesi devam ederken başka bir üniversitede akademisyenliğe devam edenlerin varlığını duymaktayız.
MECBURİ HİZMET YA FİİLEN ÇALIŞILARAK YA DA ÖDEME YAPILARAK (5 YILA KADAR TAKSİTLENDİRME UYGULAMASI VAR) YERİNE GETİRİLEBİLİYOR. ÖDEME PLANI ÇERÇEVESİNDE ÖDEMEYİ KABUL EDİP TAKSİTLER HALİNDE ÖDEME YAPMAYA BAŞLADIĞINIZDA BAŞKA BİR YÜKSEKÖĞRETİM KURUMUNDA ÇALIŞABİLİRSİNİZ. SINIRLAMA SADECE YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI İLE VE AKADEMİSYEN OLARAK GÖREV YAPMAYA YÖNELİK. YANİ YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI DIŞINDA DİĞER KAMU KURUM VE KURULUŞLARINDA ÇALIŞABİLECEĞİNİZ GİBİ, YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARINDA ÖĞRETİM ELEMANI KADROSU DIŞINDA ÇALIŞMANIZA DA HUKUKEN BİR ENGEL YOK.
3. Sorum: ÖYP'li olarak 12 ay süre ile TÜBİTAK 2214a doktora sırası burs desteği ile doktora çalışmalarımın bir kısmını yurtdışında gerçekleştirmeyi planlıyorum. Ancak bu konuda anlayamadığım pek çok nokta bulunmakta. Bilginiz olabileceği üzere 2214a bursu ÖYP'den bağımsız olarak kendi özel yükümlülükleri içinde barındıran bir burstur. Örneğin bir 50d'li de bu bursa başvurabilir, zira mecburi hizmet yükümlülüğü yoktur. Çağrı dökümanlarını incelediğimde gördüğüm kadarıyla gerekli akademik çalışma ve raporlar yerine getirilip yurda dönüldüğü takdirde bu süreç sorunsuz bir şekilde kapanır.
Ancak hocam ÖYP'li ve dolayısıyla 33a'lı olmam dolayısıyla bu durum değişir mi? Şu şekilde anlatacak olursam 35.madde ile görevli bulunduğum üniversitede duyduğum benzer yurtdışına girme örneklerinde ya tamamen ücretsiz gönderme ya da ilk 3 ay 39.madde ile ücretli gönderip geri kalan aylarda ücretsiz gönderme uygulaması bulunmaktadır. Benim de 3 ay ücretli 9 ay ücretsiz gitmem durumumda maaş almadığım 9 ay için bir mecburi hizmet yükümlüğü oluşuyor mu? Yani 35.madde ile görevlendirildikten 5 sene (60 ay) sonra üniversiteme dönmüş olacağım ancak 9 ayı maaşsız olmak üzere 12 ayını TÜBİTAK bursu ile yurtdışında geçirmiş olacağım. Bu durumda mecburi hizmet yükümlülüğü:
a) 9 ay herhangi bir ücret alınmadığı için (60-9=51) ay mıdır?
b) 1. sorumla bağlantılı olarak mecburi hizmet, maaş karşılığı yapılan işle ilişki değil de eğitimle ilgili olduğu için doktora eğitiminde geçirdiğim süre esas alınarak 60 ay olarak mı kalır?
c) 39.madde ile 3 ay ücretli olarak geçici de olsa görevlendirildiğim için ancak ÖYP'li ve 33a'lı olduğum için yurtdışı görevlendirmelerinin mecburi hizmet karşılığı ilkesinin 1'e 2 olması dolayısıyla 3 aylık kısım 6 ay olacağı için (60-9+2*3 = 58) ay olarak mı yansır? Yoksa 39.madde görevlendirmesinde 33a ya da 50d olması fark etmeksizin bir hizmet yükümlülüğü oluşmamakta mıdır?
ÖNCELİKLE MECBURİ HİZMETİ FİİLEN YERİNE GETİRİRKEN ÖĞRENİM SÜRENİZ ESAS ALINIR, ÖDEME YAPARAK YERİNE GETİRDİĞİNİZDE İSE SİZ YAPILAN MAAŞ ÖDEMELERİ ÜZERİNDEN HESAPLAMA YAPILIR. ÜCRETSİZ GÖREVLENDİRME SÜRECİNDE MAAŞ ÖDEMESİ YAPILMADIĞI İÇİN ÖDEME KAPSAMINA GİRMEZ.
ANCAK 35. MADDE İLE KADRONUZ BAŞKA BİR YÜKSEKÖĞRETİM KURUMUNA AKTARILDIĞINDA, ARTIK HER TÜRLÜ İŞLEMİNİZ ÖĞRENİM GÖRDÜĞÜNÜZ ÜNİVERSİTE TARAFINDAN YÜRÜTÜLÜR. SOMUTLAŞTIRMAK GEREKİRSE ÖĞRENİMİNİZ SIRASINDA GÖREVLENDİRİLMENİZ HALİNDE MEVZUATTA ÖNGÖRÜLEN GÖREVLENDİRMEYE BAĞLI MECBURİ HİZMET YÜKÜMLÜLÜĞÜ/ÖDEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ GÖREVLENDİRMEYİ YAPAN (KADRONUZUN AKTARILDIĞI/ÖĞRENİM GÖRDÜĞÜNÜZ) YÜKSEKÖĞRETİM KURUMU NEZDİNDE DOĞAR. YURTDIŞINDA KALDIĞINIZ SÜRENİN 2 KATI HİZMETİ GÖREVLENDİRMEYİ YAPAN YÜKSEKÖĞRETİM KURUMUNDA YERİNE GETİRİRSİNİZ.
Sonuncu sorumu üniversitenin ÖYP ofisine, özlük işlerine ve CİMER yoluyla YÖK'e sordum ancak hiçbirinden cevap alamadım.