Sunne ?gelenek? demek Arapçada. Bu durumda Sünnîliğin İslâm ile Arap geleneklerinin bir karışımı olduğu sonucu ortaya çıkıyor. Ve tabi karışımın ne ölçülerde olduğu sorunu da? Özellikle biz Maturidî Türkler açısından!.. Sorun derken, Araplardan ya da Araplaşmış (Yemenli, Sudanlı, Filistinli, Kıptî, Dürzî, Berberî, Turuk/Tuareg vd.) topluluklardan söz etmiyoruz. Bu bölgelerde yaygın akım (mezhep) olan Eşarîlik ve de Eşarîler açısından bir sıkıntı yok. Çünkü hem Arap veya Araplaşmışlar hem Müslümanlar? Hatta Müslüman olmayan ve sayıları milyonları bulan Arap veya Araplaşmış Hıristiyan topluluklar için de bir sorun yok. Burada söz konusu olan Arap coğrafyasının dışında kalan topluluklar?
Şiîlik ilk önce Araplar arasında çıkıyor. İlk merkezleri de Irak ve Mısır? Sonrasında Irak?tan Anadolu-Azerbaycan-İran hattına doğru yayılıyor. Daha sonra Horasan olarak da anılan Güney Türkistan?a geçiyor. Azerbaycan-İran-Güney Türkistan (Horasan) hattında Şiîliğin yaygınlaşması genelde Oğuz/Türkmen hanedanlıkları ve oymakları eliyle oluyor. Bu noktada özellikle Safevîleri ve Şah İsmail?i anmadan geçmeyelim. Yine Şiîliğin de Fars (Pers) gelenekleri ile İslâm?ın bir karması olduğunun altını çizelim. Her ne kadar Kök Tengri-İslam karması olsa da Şiîlik dairesinde kabul edilen Türk Alevîliğinin Balkanlara kadar yayılması ise Yeniçerilerin tarikatı olan Bektaşîlik yoluyladır. Yeniçeri Ocağının bozulması, yozlaşması ve ortadan kaldırılması ile birlikte Bektaşîlik de güç kaybına uğrar.
Mezhep savaşları yüzünden Batı dünyasında kan gövdeyi götürür. Yüzyıl Savaşları, Otuz Yıl Savaşları denen felaketlerin altında Hıristiyanların mezhepçilik taassubu yatar. Müslümanlarda ise mezhep takıntısı yüzünden en büyük zararı Anadolu-Azerbaycan hattındaki Oğuz Türkleri görür. Büyük Selçuklu dönemi sonrasında bir daha ?bir, iri ve diri? olamazlar. Tam da bu noktada Ebulfez Elçibey?in ?Sünnilik Arap, Şiilik Fars emperyalizmidir.? sözü daha bir anlam kazanmaktadır. Diğer İslâm ülkeleri -bölgesel (local) acıları saymaz isek- uzun süreli (kronik) savaşlar ve kitlesel çapta ölümlerle karşılaşmazlar. Daha çok tanıtım (reklam) ve telkin (propaganda) yöntemiyle giden bir fikrî mücadele söz konusudur. Misal bir El-Ezher? Fatımîlerce Şiîlik tanıtımı, telkini için kurulmuştur. Karşı cephede (block) ise Selçukluların -Sünnîlik tanıtımı ve telkini yapan- Nizamîye Medreseleri? El-Ezher sonradan en önemli Sünnî İslâm merkezlerinden biri olmuştur bu arada. Peki, ya günümüzde?.. Zehir mi zuhur mu belli değil!..
Günümüzde Tengri (Tanrı) inancı, Müslümanlık, Hıristiyanlık, Musevîlik, Budizm gibi dinlere inanan ve bununla da kalmayıp çeşitli mezheplere ayrılan Türklerin din ve mezhep konusunda izleyeceği yol bellidir. İster Şiî olsun ister Sünnî, ister Katolik olsun ister Ortodoks bir bütün olarak akıl-gönül-vicdan denkleminde ve dahi hoşgörü ikliminde hareket edilmelidir. İmam Cafer hocadır, İmam Numan (Ebu Hanife) öğrencisidir. Kaldı ki biri üvey baba diğeri üvey oğuldur da. İmam Maturidî akıl, Hoca Ahmet Yesevî gönül çerağımızdır. Atatürk tarafından -Kurtuluş Savaşı?nda- ?Tek başına bir ordu kadar görev yaptı.? diye övülen ve bizzat kendi ifadesiyle ?Türkoğlu Türk? olan Papa Eftim soydaşımızdır. O halde geçmişin hatalarından, acılarından da ders alarak geleceğe din penceresinden değil Türklük penceresinden bakmalıyız. Türkistan?ın pîri (pîr-i Türkistan) Hoca Ahmet Yesevî?nin vekili olan ve bizzat onun tarafından Anadolu?ya gönderilen Hacı Bektaş Veli Hazretlerinin de buyurduğu gibi; bir olmalıyız, iri olmalıyız, diri olmalıyız!. Ki Türk aydınlanmasını, Türk yüzyılını gerçekleştirebilelim.
Aziz Dolu Atabey
azizdolu.wordpress.com
Sunne ?gelenek? demek Arapçada. Bu durumda Sünnîliğin İslâm ile Arap geleneklerinin bir karışımı olduğu sonucu ortaya çıkıyor. Ve tabi karışımın ne ölçülerde olduğu sorunu da? Özellikle biz Maturidî Türkler açısından!.. Sorun derken, Araplardan ya da Araplaşmış (Yemenli, Sudanlı, Filistinli, Kıptî, Dürzî, Berberî, Turuk/Tuareg vd.) topluluklardan söz etmiyoruz. Bu bölgelerde yaygın akım (mezhep) olan Eşarîlik ve de Eşarîler açısından bir sıkıntı yok. Çünkü hem Arap veya Araplaşmışlar hem Müslümanlar? Hatta Müslüman olmayan ve sayıları milyonları bulan Arap veya Araplaşmış Hıristiyan topluluklar için de bir sorun yok. Burada söz konusu olan Arap coğrafyasının dışında kalan topluluklar?
Şiîlik ilk önce Araplar arasında çıkıyor. İlk merkezleri de Irak ve Mısır? Sonrasında Irak?tan Anadolu-Azerbaycan-İran hattına doğru yayılıyor. Daha sonra Horasan olarak da anılan Güney Türkistan?a geçiyor. Azerbaycan-İran-Güney Türkistan (Horasan) hattında Şiîliğin yaygınlaşması genelde Oğuz/Türkmen hanedanlıkları ve oymakları eliyle oluyor. Bu noktada özellikle Safevîleri ve Şah İsmail?i anmadan geçmeyelim. Yine Şiîliğin de Fars (Pers) gelenekleri ile İslâm?ın bir karması olduğunun altını çizelim. Her ne kadar Kök Tengri-İslam karması olsa da Şiîlik dairesinde kabul edilen Türk Alevîliğinin Balkanlara kadar yayılması ise Yeniçerilerin tarikatı olan Bektaşîlik yoluyladır. Yeniçeri Ocağının bozulması, yozlaşması ve ortadan kaldırılması ile birlikte Bektaşîlik de güç kaybına uğrar.
Mezhep savaşları yüzünden Batı dünyasında kan gövdeyi götürür. Yüzyıl Savaşları, Otuz Yıl Savaşları denen felaketlerin altında Hıristiyanların mezhepçilik taassubu yatar. Müslümanlarda ise mezhep takıntısı yüzünden en büyük zararı Anadolu-Azerbaycan hattındaki Oğuz Türkleri görür. Büyük Selçuklu dönemi sonrasında bir daha ?bir, iri ve diri? olamazlar. Tam da bu noktada Ebulfez Elçibey?in ?Sünnilik Arap, Şiilik Fars emperyalizmidir.? sözü daha bir anlam kazanmaktadır. Diğer İslâm ülkeleri -bölgesel (local) acıları saymaz isek- uzun süreli (kronik) savaşlar ve kitlesel çapta ölümlerle karşılaşmazlar. Daha çok tanıtım (reklam) ve telkin (propaganda) yöntemiyle giden bir fikrî mücadele söz konusudur. Misal bir El-Ezher? Fatımîlerce Şiîlik tanıtımı, telkini için kurulmuştur. Karşı cephede (block) ise Selçukluların -Sünnîlik tanıtımı ve telkini yapan- Nizamîye Medreseleri? El-Ezher sonradan en önemli Sünnî İslâm merkezlerinden biri olmuştur bu arada. Peki, ya günümüzde?.. Zehir mi zuhur mu belli değil!..
Günümüzde Tengri (Tanrı) inancı, Müslümanlık, Hıristiyanlık, Musevîlik, Budizm gibi dinlere inanan ve bununla da kalmayıp çeşitli mezheplere ayrılan Türklerin din ve mezhep konusunda izleyeceği yol bellidir. İster Şiî olsun ister Sünnî, ister Katolik olsun ister Ortodoks bir bütün olarak akıl-gönül-vicdan denkleminde ve dahi hoşgörü ikliminde hareket edilmelidir. İmam Cafer hocadır, İmam Numan (Ebu Hanife) öğrencisidir. Kaldı ki biri üvey baba diğeri üvey oğuldur da. İmam Maturidî akıl, Hoca Ahmet Yesevî gönül çerağımızdır. Atatürk tarafından -Kurtuluş Savaşı?nda- ?Tek başına bir ordu kadar görev yaptı.? diye övülen ve bizzat kendi ifadesiyle ?Türkoğlu Türk? olan Papa Eftim soydaşımızdır. O halde geçmişin hatalarından, acılarından da ders alarak geleceğe din penceresinden değil Türklük penceresinden bakmalıyız. Türkistan?ın pîri (pîr-i Türkistan) Hoca Ahmet Yesevî?nin vekili olan ve bizzat onun tarafından Anadolu?ya gönderilen Hacı Bektaş Veli Hazretlerinin de buyurduğu gibi; bir olmalıyız, iri olmalıyız, diri olmalıyız!. Ki Türk aydınlanmasını, Türk yüzyılını gerçekleştirebilelim.
Aziz Dolu Atabey
azizdolu.wordpress.com
E.Kayı Han
