hatalı gördüğüm sorulara: 27. Aşağıdakilerden hangisi bu öğretmenin iş birliğine dayalı öğrenmeyi kullanmasında en az öneme sahiptir? A) Öğrencilere liderlik rolünün ne olduğunu öğretmek B) Öğrencilere bireysel sorumluluk duygusu kazandırmak C) Öğrencilerin grup sürecinin ne olduğunu anlamalarını sağlamak D) Öğrencilere karşılıklı bağımlılık duygusu kazandırmak E) Öğrencilerin birbirlerini eleştirmelerine fırsat vermek ÖSYM?nin cevabı A seçeneği. Doğru bir seçenek ancak D seçeneğinde bir yazım yanlışı yapılmış bu da soruyu iptal ettirir. Şöyle ki işbirliğine dayalı öğrenmede liderlik rolünün ne olduğunun öğretilmesi amaçlanmaz. Ancak ?Öğrencilere karşılıklı bağımlılık duygusu kazandırmak? hiç olmaz. Sanırım ösym bağlılık yazacaktı ama ?bağımlılık? yazdı diyecem ama biraz araştırınca bilerek böyle yazıldığı kanaatine vardım. (Bu ösym?nin de hatasının ötesinde bu alanda yazılmış eserleri karıştırdığımda Açıkgöz hocanın kitabında da bu ifadenin kullanıldığını görünce çok şaşırdım. Sanırım soruyu hazırlayanlar oradan aynen kullanmış bu ifadeyi. Ancak kelimenin orjinali ?Positive interdependence?dir ? az buçuk İngilizcesi olan biri bunun bağımlılık değil; ?karşılıklı bağlılık? olduğunu anlar. Bağımlılık kelimesi çok daha farklı anlamlara gelmektedir. Burada Türkçe dersi vermek bana düşmeyecektir. Bu işi Türkçe ve edebiyat öğretmenlerine ve de İngilizce öğretmenlerine havale ediyorum. ) Bundan dolayı sorunun iki doğru cevabı var demektir. Mahkemeye veren biri çok rahat bu soruyu iptal ettirebilir. Aşağıdakilerden hangisi kavram yanılgılarının hem tespit edilmesinde hem de giderilmesinde kullanılır? A) Kavram karikatürleri B) TGA (Tahmin-Gözlem-Açıklama) C) İki aşamalı teşhis testleri D) Tekzip (çürütme) metinleri E) Mülakatlar Bu sorunun iki cevabı bulunmaktadır. Hem kavram karikatürleri hem de TGA?lar hem kavram yanılgılarını ortaya çıkarmada hem de gidermede etkilidir. Ösym bu soruyu iptal etmelidir. İlgili kaynaklara bakılabilir. İsteyen varsa kaynakçaları da yazarım. 42.Serpil Öğretmen derslerini farklı öğretim yöntemlerini kullanarak çok aktif bir şekilde yürütmektedir. Öğrencileri de derse istekle, etkin bir şekilde katılmaktadırlar. Yukarıda verilen örnekte olduğu gibi etkin öğrenmenin uygulandığı bir sınıfta öğrencilerin öncelikle hangi özelliklerinin gelişmesi beklenir? A) Ait olma ve güven duyma B) Özdenetim ve duyarlı olma C) Kendi öğrenmelerini değerlendirme D) İş birliği içinde çalışma E) Argümantasyon (dayanaklandırma) yapma Bu sorunun cevabı da hatalıdır. Harmin (Kaynak adı: 1994, 2006::insprining active learning) aktif öğrenme ile öğrencilerde bulunan 5 yeteneğin gelişileceğini öne sürmektedir. Orjinali: All students have an inherent ability to live with dignity, to engage tasks with energy, to be appropriately self-managing, to work in community with at least some others, and to be aware of what is going on around them. Collectively, these DESCA abilities point to the heart of students? best, most productive selves. Bunlara baş harflerinden oluşan Dignity, Energy, Self-managing, Community,Awareness: DESCA adını vermiştir. Orijinal kaynağında öncelikle öğrencilerde oluşan ait olma ve güven duymanın geliştiği vurgulanmaktadır. Elimde orijinal kaynak bulunmaktadır. İsteyenlere ilgili yerleri gönderbilirim. Genel yetenek testinde matematiksel ilişkilerden yararlanma gücünü ölçmeyi amaçlayan bir araştırmacı, ilk olarak 80 soruluk bir sınav hazırlamış ve ön deneme uygulaması yapmıştır. Ön deneme sonunda iç tu- tarlık katsayısını 0,93 olarak hesaplamıştır. Sınavın cevaplanmasının çok uzun zaman aldığını gören araştırmacı, en düşük ayırt ediciliğe sahip 30 maddeyi sınavdan çıkarmıştır. Kalan 50 maddelik form için 0,85 olarak hesapladığı iç tutarlık katsayısını yeterli gören araştırmacı, testini bu şekliyle kullanmaya karar vermiştir. Bu araştırmacı ön deneme uygulaması ve devamındaki işlemlerde sınavının hangi özelliğini artırmıştır? A) Güvenirliğini B) Kapsam geçerliğini C) Kullanışlılığını D) Objektifliğini E) Yapı geçerliğini Bu sorunun cevabını ösym C seçeneği olarak vermiştir. Ancak verilen değerler soruda mantık hatasına neden olmaktadır. Şöyle ki; İç tutarlılık katsayısı maddeler arasındaki uyumu ölçer. Yüksek bir iç tutarlılık katsayısı, herhangi bir test maddesi ölçmeye çalıştığımız özellikten daha az ya da daha dar kapsamı içermesi gerektiğinden gerçekte geçerliliğe tezattır. Böylece, eğer bütün maddeler oldukça tutarlı ise aralarındaki korelasyonda (iç tutarlılık) yüksektir. Bu durumda güvenilir bir test sadece çok küçük bir varyansın dar bir değişkenini ölçebilmektedir. Yani iç tutarlılığı .93 olan bir testin kapsam geçerliliği düşük olmak zorundadır. (Hatta 2009sts ve 2010 sts sorularında bu ifadeyi ösym soru olarak sormuştur). İç tutarlılık makul bir seviyede ise .85 hem güvenirlik hem de kapsam geçerliliği yükselecektir. Burada 30 soru çıkarmış olsa bile ölçme mantığı açısından soruda hata vardır. Bu da öğretmen adaylarını yanlış yönlendirmiş olaiblir.. 72. Bebeklerin ilk birkaç ay içindeki tepkilerinin bir kısmının doğuştan geldiği, bir kısmının da öğrenme yoluyla sonradan kazanıldığı bilinmektedir. Bir bebeğin aşağıdaki tepkilerinden hangisinin öğrenme yoluyla kazanıldığı sonucuna varılabilir? A) Biberondan emdiği süt çok sıcak olduğunda ağzından püskürtmesi B) Uzunca bir süre altı ıslak kalınca ağlamaya başlaması C) Elini, ayağını ısırarak seven bir yetişkini görünce ağlamaya başlaması D) Değiştirilmek için alt bezi açıldığında ellerini, ayaklarını oynatması E) Hareket eden bir nesneyi gözleriyle takip etmesi Bu sorunun cevabı da C seçeneğidir. Tepkisel koşullanma yoluyla ?yetişkin? koşullu uyarıcı olmuştur. Yani öğrenmedir. Açık ve nettir. Ancak gelelim D seçeneğine ?Bebeğin değiştirilmek için alt bezi açıldığında ellerini, ayaklarını oynatması ? neden öğrenme değildir? Burası net değil. Şöyle ki: bebeğin bezi açıldığında ellerini ayaklarını oynatıyor, açılmadığında oynatmıyor anlamı çıkmaktadır. Bu da ayırt edici uyarıcı bebeğin altının açılması yapılan edim ise ellerini ayaklarını oynatması olarak yorumlanabilir. Yoruma açıktır. Diğer seçenekler çok net iken bu seçenek net değildir. Evde istediklerini ağlayarak yaptırabilen bir çocuk, okula başladıktan sonra kısa bir süre içinde aynı davranışın işe yaramadığını öğrenir ve okulda istediklerini ağlayarak yaptırmaktan vazgeçer. Buna karşın evde ağlayarak istediklerini yaptırmaya çalışma sıklığında bir artma görülür. Çocuğun evde isteklerini ağlayarak yaptırmaya çalışmasının sıklığındaki artış aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Davranışta kontrast B) Sınama-yanılma C) İkinci derece koşullama D) Sezgisel öğrenme E) Psikolojik tepkisellik Bu sorunun cevabı ?Davranışta kontrast? verilmiştir. Sorunun cevabı yanlış verilmiştir. ÖSYM düzeltecektir. Cevap ?Psikolojik tepkisellik? olmalıdır. Psikolojik tepkisellik var olan bir seçeneğin (davranışın) ortadan kalkma ihtimaline ya da değerinin azalmasına karşı bu davranışın öncekine göre daha fazla yapılmasıdır. Dolayısıyla soruda ağlayarak pekiştirmeye ulaşabilirliği kısıtlandığında, bu kısıtlama ağlama davranışını öncekine göre daha fazla yaparak karşı tepkide bulunmaktadır. Davranışta kontrast ise iki türlü gerçekleşir. pozitif ve negatif davranışta kontrast. Organizma daha zayıf olan bir pekiştireç tarifesinden (ya da pekiştireç miktarı) daha etkili bir pekiştireç tarifesine geçtiklerinde organizma daha etkili pekiştirme tarifesine göre uzun süredir pekiştirilen organizmadan daha fazla tepki üreteceklerdir. Buna pozitif kontrast adı verilmektedir. Organizma daha etkili bir pekiştireç tarifesinden (ya da pekiştireç miktarı) daha az etkili bir pekiştireç tarifesine geçilerek pekiştirildiğinde ise uzun süredir daha az etkili pekiştirilenlerden daha az davranış gösterecektir. 87. bir ilköğretim okulunun hentbol takımını çalıştıran beden eğitimi öğretmeni oyuncuların sürekli olarak top oynamak istediklerini, dayanıklılıklarını artıracak diğer çalışmaları yapmaktan kaçındıklarını fark eder. Bu beden eğitimi öğretmeninin oyuncularına dayanıklılık artırma çalışmalarına katılma alışkanlığını kazandırmak için başvurabileceği aşağıdaki yollardan hangisinin en az etkili olması beklenir? A) Oyuncularına dayanıklılıklarını artıracak çalışmaları yaptıkları taktirde top oynamalarına izin vereceğini söylemesi B) Dayanıklılık artırmaya yönelik çalışmalara katılmayanlara normal olarak yapılandan daha fazla dayanıklılık çalışması yaptırması C) Oyuncularına dayanıklılık çalışması yapmalarının ileride kendilerine sağlayacağı yararları anlatması D) Dayanıklılık artırma çalışmalarını düzenli olarak yapan oyuncularına daha fazla top oynama izni vermesi E) Dayanıklılık artırma çalışmalarına katılmayanları maçta oynatmayacağını söylemesi Bu sorunun cevabı da C seçeneği olarak verilmiştir. Ancak sorunun cevabı B seçeneği olmaldır. Çocukları istemedikleri halde dayanıklılık çalışmaları yaptırmak birinci tip cezadır. Birinci tip ceza ise bir alışkanlık kazandırmada kullanılamayacak bir yöntemdir. B seçeneği çocukları güdüleyeceği için etkili olabilir. Kaynak gösterilmeden alıntı yapılması yasaktır. Dava açmak isteyen arkadaş varsa kaynakçalarını yazabilirim. Yrd.Doç. Dr. Hüseyin Doğan Melikşah Üniversitesi Psikoloji Bölüm Başkanı
hatalı gördüğüm sorulara: 27. Aşağıdakilerden hangisi bu öğretmenin iş birliğine dayalı öğrenmeyi kullanmasında en az öneme sahiptir? A) Öğrencilere liderlik rolünün ne olduğunu öğretmek B) Öğrencilere bireysel sorumluluk duygusu kazandırmak C) Öğrencilerin grup sürecinin ne olduğunu anlamalarını sağlamak D) Öğrencilere karşılıklı bağımlılık duygusu kazandırmak E) Öğrencilerin birbirlerini eleştirmelerine fırsat vermek ÖSYM?nin cevabı A seçeneği. Doğru bir seçenek ancak D seçeneğinde bir yazım yanlışı yapılmış bu da soruyu iptal ettirir. Şöyle ki işbirliğine dayalı öğrenmede liderlik rolünün ne olduğunun öğretilmesi amaçlanmaz. Ancak ?Öğrencilere karşılıklı bağımlılık duygusu kazandırmak? hiç olmaz. Sanırım ösym bağlılık yazacaktı ama ?bağımlılık? yazdı diyecem ama biraz araştırınca bilerek böyle yazıldığı kanaatine vardım. (Bu ösym?nin de hatasının ötesinde bu alanda yazılmış eserleri karıştırdığımda Açıkgöz hocanın kitabında da bu ifadenin kullanıldığını görünce çok şaşırdım. Sanırım soruyu hazırlayanlar oradan aynen kullanmış bu ifadeyi. Ancak kelimenin orjinali ?Positive interdependence?dir ? az buçuk İngilizcesi olan biri bunun bağımlılık değil; ?karşılıklı bağlılık? olduğunu anlar. Bağımlılık kelimesi çok daha farklı anlamlara gelmektedir. Burada Türkçe dersi vermek bana düşmeyecektir. Bu işi Türkçe ve edebiyat öğretmenlerine ve de İngilizce öğretmenlerine havale ediyorum. ) Bundan dolayı sorunun iki doğru cevabı var demektir. Mahkemeye veren biri çok rahat bu soruyu iptal ettirebilir. Aşağıdakilerden hangisi kavram yanılgılarının hem tespit edilmesinde hem de giderilmesinde kullanılır? A) Kavram karikatürleri B) TGA (Tahmin-Gözlem-Açıklama) C) İki aşamalı teşhis testleri D) Tekzip (çürütme) metinleri E) Mülakatlar Bu sorunun iki cevabı bulunmaktadır. Hem kavram karikatürleri hem de TGA?lar hem kavram yanılgılarını ortaya çıkarmada hem de gidermede etkilidir. Ösym bu soruyu iptal etmelidir. İlgili kaynaklara bakılabilir. İsteyen varsa kaynakçaları da yazarım. 42.Serpil Öğretmen derslerini farklı öğretim yöntemlerini kullanarak çok aktif bir şekilde yürütmektedir. Öğrencileri de derse istekle, etkin bir şekilde katılmaktadırlar. Yukarıda verilen örnekte olduğu gibi etkin öğrenmenin uygulandığı bir sınıfta öğrencilerin öncelikle hangi özelliklerinin gelişmesi beklenir? A) Ait olma ve güven duyma B) Özdenetim ve duyarlı olma C) Kendi öğrenmelerini değerlendirme D) İş birliği içinde çalışma E) Argümantasyon (dayanaklandırma) yapma Bu sorunun cevabı da hatalıdır. Harmin (Kaynak adı: 1994, 2006::insprining active learning) aktif öğrenme ile öğrencilerde bulunan 5 yeteneğin gelişileceğini öne sürmektedir. Orjinali: All students have an inherent ability to live with dignity, to engage tasks with energy, to be appropriately self-managing, to work in community with at least some others, and to be aware of what is going on around them. Collectively, these DESCA abilities point to the heart of students? best, most productive selves. Bunlara baş harflerinden oluşan Dignity, Energy, Self-managing, Community,Awareness: DESCA adını vermiştir. Orijinal kaynağında öncelikle öğrencilerde oluşan ait olma ve güven duymanın geliştiği vurgulanmaktadır. Elimde orijinal kaynak bulunmaktadır. İsteyenlere ilgili yerleri gönderbilirim. Genel yetenek testinde matematiksel ilişkilerden yararlanma gücünü ölçmeyi amaçlayan bir araştırmacı, ilk olarak 80 soruluk bir sınav hazırlamış ve ön deneme uygulaması yapmıştır. Ön deneme sonunda iç tu- tarlık katsayısını 0,93 olarak hesaplamıştır. Sınavın cevaplanmasının çok uzun zaman aldığını gören araştırmacı, en düşük ayırt ediciliğe sahip 30 maddeyi sınavdan çıkarmıştır. Kalan 50 maddelik form için 0,85 olarak hesapladığı iç tutarlık katsayısını yeterli gören araştırmacı, testini bu şekliyle kullanmaya karar vermiştir. Bu araştırmacı ön deneme uygulaması ve devamındaki işlemlerde sınavının hangi özelliğini artırmıştır? A) Güvenirliğini B) Kapsam geçerliğini C) Kullanışlılığını D) Objektifliğini E) Yapı geçerliğini Bu sorunun cevabını ösym C seçeneği olarak vermiştir. Ancak verilen değerler soruda mantık hatasına neden olmaktadır. Şöyle ki; İç tutarlılık katsayısı maddeler arasındaki uyumu ölçer. Yüksek bir iç tutarlılık katsayısı, herhangi bir test maddesi ölçmeye çalıştığımız özellikten daha az ya da daha dar kapsamı içermesi gerektiğinden gerçekte geçerliliğe tezattır. Böylece, eğer bütün maddeler oldukça tutarlı ise aralarındaki korelasyonda (iç tutarlılık) yüksektir. Bu durumda güvenilir bir test sadece çok küçük bir varyansın dar bir değişkenini ölçebilmektedir. Yani iç tutarlılığı .93 olan bir testin kapsam geçerliliği düşük olmak zorundadır. (Hatta 2009sts ve 2010 sts sorularında bu ifadeyi ösym soru olarak sormuştur). İç tutarlılık makul bir seviyede ise .85 hem güvenirlik hem de kapsam geçerliliği yükselecektir. Burada 30 soru çıkarmış olsa bile ölçme mantığı açısından soruda hata vardır. Bu da öğretmen adaylarını yanlış yönlendirmiş olaiblir.. 72. Bebeklerin ilk birkaç ay içindeki tepkilerinin bir kısmının doğuştan geldiği, bir kısmının da öğrenme yoluyla sonradan kazanıldığı bilinmektedir. Bir bebeğin aşağıdaki tepkilerinden hangisinin öğrenme yoluyla kazanıldığı sonucuna varılabilir? A) Biberondan emdiği süt çok sıcak olduğunda ağzından püskürtmesi B) Uzunca bir süre altı ıslak kalınca ağlamaya başlaması C) Elini, ayağını ısırarak seven bir yetişkini görünce ağlamaya başlaması D) Değiştirilmek için alt bezi açıldığında ellerini, ayaklarını oynatması E) Hareket eden bir nesneyi gözleriyle takip etmesi Bu sorunun cevabı da C seçeneğidir. Tepkisel koşullanma yoluyla ?yetişkin? koşullu uyarıcı olmuştur. Yani öğrenmedir. Açık ve nettir. Ancak gelelim D seçeneğine ?Bebeğin değiştirilmek için alt bezi açıldığında ellerini, ayaklarını oynatması ? neden öğrenme değildir? Burası net değil. Şöyle ki: bebeğin bezi açıldığında ellerini ayaklarını oynatıyor, açılmadığında oynatmıyor anlamı çıkmaktadır. Bu da ayırt edici uyarıcı bebeğin altının açılması yapılan edim ise ellerini ayaklarını oynatması olarak yorumlanabilir. Yoruma açıktır. Diğer seçenekler çok net iken bu seçenek net değildir. Evde istediklerini ağlayarak yaptırabilen bir çocuk, okula başladıktan sonra kısa bir süre içinde aynı davranışın işe yaramadığını öğrenir ve okulda istediklerini ağlayarak yaptırmaktan vazgeçer. Buna karşın evde ağlayarak istediklerini yaptırmaya çalışma sıklığında bir artma görülür. Çocuğun evde isteklerini ağlayarak yaptırmaya çalışmasının sıklığındaki artış aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Davranışta kontrast B) Sınama-yanılma C) İkinci derece koşullama D) Sezgisel öğrenme E) Psikolojik tepkisellik Bu sorunun cevabı ?Davranışta kontrast? verilmiştir. Sorunun cevabı yanlış verilmiştir. ÖSYM düzeltecektir. Cevap ?Psikolojik tepkisellik? olmalıdır. Psikolojik tepkisellik var olan bir seçeneğin (davranışın) ortadan kalkma ihtimaline ya da değerinin azalmasına karşı bu davranışın öncekine göre daha fazla yapılmasıdır. Dolayısıyla soruda ağlayarak pekiştirmeye ulaşabilirliği kısıtlandığında, bu kısıtlama ağlama davranışını öncekine göre daha fazla yaparak karşı tepkide bulunmaktadır. Davranışta kontrast ise iki türlü gerçekleşir. pozitif ve negatif davranışta kontrast. Organizma daha zayıf olan bir pekiştireç tarifesinden (ya da pekiştireç miktarı) daha etkili bir pekiştireç tarifesine geçtiklerinde organizma daha etkili pekiştirme tarifesine göre uzun süredir pekiştirilen organizmadan daha fazla tepki üreteceklerdir. Buna pozitif kontrast adı verilmektedir. Organizma daha etkili bir pekiştireç tarifesinden (ya da pekiştireç miktarı) daha az etkili bir pekiştireç tarifesine geçilerek pekiştirildiğinde ise uzun süredir daha az etkili pekiştirilenlerden daha az davranış gösterecektir. 87. bir ilköğretim okulunun hentbol takımını çalıştıran beden eğitimi öğretmeni oyuncuların sürekli olarak top oynamak istediklerini, dayanıklılıklarını artıracak diğer çalışmaları yapmaktan kaçındıklarını fark eder. Bu beden eğitimi öğretmeninin oyuncularına dayanıklılık artırma çalışmalarına katılma alışkanlığını kazandırmak için başvurabileceği aşağıdaki yollardan hangisinin en az etkili olması beklenir? A) Oyuncularına dayanıklılıklarını artıracak çalışmaları yaptıkları taktirde top oynamalarına izin vereceğini söylemesi B) Dayanıklılık artırmaya yönelik çalışmalara katılmayanlara normal olarak yapılandan daha fazla dayanıklılık çalışması yaptırması C) Oyuncularına dayanıklılık çalışması yapmalarının ileride kendilerine sağlayacağı yararları anlatması D) Dayanıklılık artırma çalışmalarını düzenli olarak yapan oyuncularına daha fazla top oynama izni vermesi E) Dayanıklılık artırma çalışmalarına katılmayanları maçta oynatmayacağını söylemesi Bu sorunun cevabı da C seçeneği olarak verilmiştir. Ancak sorunun cevabı B seçeneği olmaldır. Çocukları istemedikleri halde dayanıklılık çalışmaları yaptırmak birinci tip cezadır. Birinci tip ceza ise bir alışkanlık kazandırmada kullanılamayacak bir yöntemdir. B seçeneği çocukları güdüleyeceği için etkili olabilir. Kaynak gösterilmeden alıntı yapılması yasaktır. Dava açmak isteyen arkadaş varsa kaynakçalarını yazabilirim. Yrd.Doç. Dr. Hüseyin Doğan Melikşah Üniversitesi Psikoloji Bölüm Başkanı