arkadaşlar 18. ve 19. yüzyıl osmanlı ıslahat ve ıslahatçıları konu anlatımı

Islahat Fermanı 1856

*Temel amaç yine Osmanlı devletini parçalanmaktan kurtarmaktır.

*Paris konferansında Avrupalılara hoş görünmek amacıyla yayınlanmıştır.

*İlanında Avrupalı devletlerin baskısı vardır.

*Azınlıklara çok geniş haklar veren bir belgedir.

Uyarı Islahat fermanının uygulanmaması demek Avrupalı devletlerce bir savaş nedeni olarak görülmüştür.

Esasları:

1- Din ve Mezhep özgürlüğü getirildi

2- Karma mahkemeler açıldı. Herkesin kendi dinine göre yemin etmesi kuralı getirildi.

3- Azınlıklar için bedelli askerlik yani nakdi bedel uygulaması getirildi.

4- Gayri Müslimleri küçük düşürücü söz söylenmesi yasaklandı

5- İşkence ve angarya yasaklandı

6- Azınlıklara istediği okulda okuma ve devlet memuru olma hakkı tanındı

7- Azınlık okulları açılması serbest bırakıldı

8- Azınlıklara şirket ve banka kurma hakkı tanındı

9- İltizam usulü kaldırıldı. (fakat bir süre sonra tekrar uygulamaya kondu)

10- Cizye vergisi kaldırıldı

11- Gayri Müslimler il Genel Meclislerine üye olabilecekler

Uyarı Islahat fermanı Avrupalıların iç işlerimize karışmasını önleme amacıyla yayınlanmış olmasına rağmen, Islahat Fermanıyla Avrupalılar iç işlerimize daha fazla müdahale etmeye başlamışlardır.

Abdülmecit Zamanındaki Diğer Islahatlar

Ve

Tanzimat Dönemi Yenilikleri

*1839 ile 1861 yılları arası yeniliklerine Tanzimat yenilikleri denir. Bu dönemde:

? Nizamiye mahkemeleri açıldı

? Demiryolu yapımına başlandı

? Kırım savaşı sırasında ilk dış borç alındı 1854

? İstanbul Darul Fünunu açıldı

? Bankı Dersadet adıyla ilk Osmanlı Bankası kuruldu.

? Meclisi Maarifi Umumiye (MEB) açıldı

? Askerlik 5 yıl ile sınırlandırıldı

? Askeri Baytar Okulu açıldı

? Ordunun isimi Asakiri Şahane oldu

? İlk kâğıt para Kaime basıldı

? Mülkiye Mektebi açıldı

? Kız Rüştiyeleri açıldı

? Darul Muallim açıldı. (Erkek öğretmen okulu açıldı)

? Mecidiye piyasaya sürüldü.

? Vilayet Nizamnamesi hazırlandı

Uyarı Tanzimat Döneminde Eğitim, Yargı ve Maliyede ikililik (Çok Başlılık) vardır.

Abdülaziz Dönemi

1861?1876

Eğitim alanındaki Islahatlar

? İlk Askeri Rüştiyeler açıldı

? Sanat okulları açıldı

? Darüşşafaka Lisesi açıldı

? Maarifi Umumiye Nizamnamesi yayınlanarak, Eğitim basamakları Sübyan-Rüştiye-İdadi-Sultani ve Darul Fünun olarak belirlendi.

Ekonomi Alanındaki Islahatlar

? Osmanlı Bankası, Merkez Bankası Hüviyeti kazandı.

? Devlet İflas ettiğini açıkladı 1875

? İlk Demiryolu hatları açıldı.

İlk hat Köstence-Boğazköy

Anadolu?daki ilk hat İzmir-Aydın hattıdır.

İdari ve Hukuk alanındaki Islahatlar

? Mecelle Hazırlandı.

*Osmanlı Devletinin Medeni hukukudur.

*Ahmet Cevdet Paşa tarafından hazırlandı.

*1926 yılına kadar devam edecek

*Mecelle Abdülaziz döneminde hazırlanmasına rağmen,

II. Abdülhamit zamanında uygulamaya konulacaktır.

? Avrupa?ya ilk gezi Abdülaziz zamanında düzenlenecektir.

II. Abdülhamit Dönemi

1876?1909

Dönemin Islahatları

? I. ve II. Meşrutiyet ilan edilerek Parlamenter sisteme geçildi

? Duyuni Umumiye idaresi kuruldu 1881

*Genel Borçlar idaresidir.

*Avrupalılar borçlarını tahsil etmek amacıyla Osmanlı Devletinin ekonomisine el koydular

*Muharrem Kararnamesiyle kurulmuştur.

? Hukuk Mektebi açıldı

? Sanayi Nefise ve Ticaret Mektebi açıldı

? Bağdat-Berlin demiryolu yapıldı

?Ziraat Bankası açıldı 1881

I. Meşrutiyet 1876

(Kanuni Esasi)

? İlanındaki en büyük etken Osmanlıcılık görüşüdür.

? Genç Osmanlılar (Jön Türkler) tarafından ilan ettirildi

? Osmanlı Devletinin ilk Anayasasıdır.

? İlk Osmanlı Meclisi Umumisi Dolmabahçe Sarayında açıldı

? Osmanlı Halkı sınırlıda olsa seçme ve seçilme hakkı elde etti

? Azınlıkları yönetime katarak milliyetçilik ve Panslavizm çabaları engellenmeye çalışıldı.

? Padişaha, Meclisi açma, kapatma yetkisi verildi.

? Yasama görevi Ayan Meclisine ve Mebusan Meclisine aittir.

*Ayan Meclisini padişah seçer ve ömür boyu bu görevlerinde kalabilirlerdi

*Mebusan meclisini sadece zengin erkekler 4 yılda bir yapılan seçimlerle seçebilirlerdi

?Yürütme yetkisi padişahın başkanlığındaki Heyeti Vükela?ya aitti

? Padişahın sürgün yetkisi vardı

?Meclis Padişaha karşı sorumludur

İstibdat Dönemi

1878?1908

*Padişah 1877?1878 Osmanlı-Rus savaşını (93 Harbi) bahane ederek meclisi kapattı

*30 yıl süren baskı ve şiddet dönemidir

*Halifelik bu dönemde yasal bir araç olarak kullanılmıştır

*Bu dönemde birçok gizli örgüt kuruldu. İttihadı Osman (İttihat Ve Terakki Partisi) en önemlisidir.

18. YÜZYIL ISLAHAT VE ISLAHATÇILARI

1. III. Ahmet Dönemi

Lale Devri1718?1730

*Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa?dır.

*1718 Pasarofça anlaşmasıyla başlayıp, 1730 Patrona Halil İsyanına kadar olan dönemdir.

? Avrupa?yı tanıma ve keşfetme çalışmaları var.

? Avrupa?ya ilk kez geçici elçiler gönderildi. (ilk geçici Elçilik Paris?te açıldı. İlk Elçi 28 Çelebi Mehmet?tir.)

Uyarı Avrupa?da elçiliklerin açılması batının üstünlüğünün kabul edildiği anlamına gelir.

? İlk kez özel Matbaa açıldı. (İbrahim Müteferrika ve Sait Efendi tarafından)

Uyarı Matbaada basılan ilk eser Vani Efendi tarafından yazılan Van Kulu Lügatidir.

Uyarı Matbaaya en çok tepkiyi hattalar göstermiş bunun üzerine dini eserlerin elde yazılmasına, tarih, coğrafya ve felsefe kitaplarının matbaada basılmasına karar verilmiştir.

?Yeniçerilerden itfaiye bölüğü oluşturuldu

? Kumaş, Kâğıt, Çini fabrikaları açıldı

? İlk kez çiçek aşısı uygulandı

? Avrupa mimarisi örnek alındı. En çok sivil mimari gelişti. III. Ahmet Çeşmesi

? Doğu klasikleri Türkçeye çevrilerek kütüphaneler açıldı.

? Minyatür en çok bu dönemde gelişti. Levni Minyatürün en önemli ustasıdır.

? Nedim bu dönemin önemli şiircisidir.

Uyarı Bu dönemde Askeri alanda hiçbir yenilik yapılmamıştır.

Uyarı Lale devri kültürel alandaki etkinliklerin ve zevk ve sefanın doruğa çıktığı dönemdir.

? Bu dönem Patrona Halil İsyanı ile sona ermiştir.

I. Mahmut Dönemi

1730?1754

*Lale Devrine duyulan tepki Islahatların yönünü tekrar Askeri alana çevirir ve savaş politikasına geri dönülür.

? Batının Askeri üstünlüğü kabul edilerek Avrupa?yı tarzda alay, bölük, tabur uygulamasına geçilmiştir.

Uyarı Batının Askeri üstünlüğü ilk kez bu dönemde kabul edilmiştir.

? Kapitülasyonlar sürekli hale getirildi. 1740

? Hendesehane kuruldu.

? Avrupa?dan subaylar getirilerek ordu düzeltilmeye çalışıldı.

Kont De Bonneval (Humbaracı Ahmet Paşa) tarafından Humbaracı Ocağı kuruldu

III. Mustafa Dönemi

1757- 1774

? Avrupa?dan Teknik subay getirilmeye devam edildi.

Surat Topçuları Ocağı kurularak başına Baron De Tott getirildi.

? Tersane ve Tophane ıslah edildi

? Maliye düzene sokuldu

? Deniz subayı yetiştirmek amacıyla Mühendishaneyi Bahri hümayun kuruldu

(Deniz Mühendishanesi)

? İlk kez Esham uygulamasına gidildi.

(İç borçlanma)

I. Abdülhamit Dönemi

1774?1789

? İlk kez Yeniçeri sayımı yapıldı. Ulufe alım satımı yasaklandı. Cülus bahşişi kaldırıldı.

? İstihkâm okulu açıldı

? Yerli malı kullanma zorunluluğu getirildi

? Humbaracı ve Surat Topçuları ocağı ıslah edildi.

III. Selim Dönemi

1789- 1807

? III. Selim ıslahatlarına başlamadan önce Meşveret Meclislerini toplayıp devlet adamlarından Lahiyalar (Rapor) almıştır.

? İlk kez devlet Matbaası (Matbaayı Amire) kuruldu

? Askeri teknik okullarda

Fransızca zorunlu oldu

? Avrupa?da ilk kez daimi elçilikler açıldı. (Paris, Berlin, viyana, Londra)

? Deniz Mühendishanesi genişletildi.

? Kara Mühendishanesi kuruldu. (Mühendishaneyi Berri Hümayun)

? Şeyhülislamın yetkileri kısıtlandı

? Subaylara sınav uygulandı ve başarısız olanlar ordudan atıldı

? Yeniçerilerin yanında Nizamı Cedid adı verilen yeni bir ordu kuruldu.

? Bu ordunun masraflarını karşılamak amacıyla ıradı Cedid hazinesi hazırlandı.

Uyarı Bu dönem ıslahatları Nizamı Cedid dönemi ıslahatları olarak da bilinir.

Uyarı Çağdaşlaşma ve Batılılaşma III. Selim ile başlamıştır.

Uyarı Osmanlı devletinde Islahatların Planlı ve Programlı yapıldığı dönem III. Selim dönemidir.

? Bu dönem 1807 yılındaki Kabakçı Mustafa İsyanı ile sona ermiş ve III. Selim öldürülmüştür

XVIII. Yüzyıl Islahatlarının Genel Özellikleri

1- Duraklama devrinden farklı olarak batılılaşma başlamıştır.

2- Batının teknik üstünlüğü kabul edildi.

3- Bilim, Teknik ve özelliklede Askeri yeniliklerden yararlanıldı.

4- Dönemin ıslahatları duraklama dönemine göre daha köklü yapılmıştır.

Uyarı Bu dönem ıslahatlarına en çok tepki Yeniçeri ve Ulemadan gelmiştir.

bir dua ederseniz teter bu kardeşinize...

Elinize,emeginize sağlık feride hanım.

FERİDE ÖZ arkadaşın yazdıkları harfiyen doğrudur. Hepten doğrudur ve diyecek yok, O'nu alkışlarım.

Yıl 1800 olduğu zaman, koca Osmanlı hasta yatağına düşer olmuştu.

Gericilik ve yobazlık ülkenin her yanını sarmıştı. Nitekim; 1807 yılına gelindiğinde Kabakçı Mustafa denen baldırı çıplak bir cahil, peşine bed yenicerileri de takarak, III.Selim'i tahttan indirmişti.

Bereket ki, Alemdar Mustafa paşa desteği ile 1808'de gerici-yobaz isyanı bastırılarak Sultan II.Mahmut tahta çıkarılmıştı.

Bütün bunlara ve emek çabalara, gayretlere rağmen 100 sene sonra,

yani 1908 yılında KOCA OSMANLI can çekişmeye başlamıştı. Bundan 10 sene sonra MONDROS MÜTAREKESİ imzalanacak ve Trakya ve Anadolu'ya gavurlar gelip oturacaktı. İşgal yaşayacaktık.

1920 yılına gelindiğinde koskoca Anadolu'da İLKOKUL yüzü görmüş tek bir kız veya kadın yoktu.. Osmanlı'da okuma yazma oranı % 8 idi ama Anadolu'da okuma yazma oranı; sadece % 1 idi. Yanlış değil ha, % 1..

İstanbul ve Trakya, bu % 1 oranını % 8'e çıkartıyordu.

Osmanlıyı; eğitimsizlik ve kara yobazlık, gericilik çökertti.

ATATÜRK, Cumhuriyeti kurar kurmaz; hemen OKULLAŞMA ve SANAYİLEŞME konularına el atıp, devrim kanunlarını çıkardı. BAK: Devrim Kanunları

Yıl 1881.. Osmanlı aleminde ilk defa, İstanbul'daki yeni üniversitenin Mülkiye mektebine İKTİSAT bölümüne öğrenci alınacaktı.

O zamanlar İstanbul'da olan MÜLKİYE mektebine, şimdiki adıyla Siyasal Bilgiler Fakültesine İktisat öğrencisi alınacaktı. Ne has?!

Nihayet akıllanıyorduk, amma velakin?..

O koca İmparatorlukta o güne kadar İktisat mezununa ihtiyaç yok diye öğrenci alınmamıştı.. Derken; MÜLKİYE mektebine ilk defa 2 kişi alındı.. Yanlış görmüyorsunuz ha, sadece 2 kişi.. Evet; İktisat bölümüne iki kişi kaydedildi ama "bunlardan ne han olur, ne de hamam" denilerek, 1885 yılında yani dört yıl sonra İktisat bölümü kapatıldı..

Anılan MÜLKİYE mektebi, Ankara; Başkent olduktan 10 sene sonra yani 1930'lu yıllarda, Büyük ATATÜRK tarafından "Siyasal Bilgiler Fakültesi" adıyla Ankara'ya taşıttırılmıştır. Şimdi onbinlerce kişi Üniversitelerin İKTİSAT bölümlerinde okuyorlar. İktisat iyi bölümdür.

İngiltere, 1183 yılında İktisat ve Muhasebe bölümlerini açmıştı..

Ya DESTUR!.. Hey yavrum hey, hey, heytt!..

Afganistan Kralı (ismini hatırlayamadım), 1930 yıllarda Ankara'ya gelerek çok saygı duyduğu ATATÜRK ile günlerce beraber oldu. TÜRK hayranıydı.. ATATÜRK anılan kralı ağırladı, İstanbul'a da götürüp gezdirmiş idi. Günlerce beraber oldular.

Büyük ATATÜRK, anılan Kral'a; Afganistan'ın da eğitime çok önem vermesini tavsiye ederek, O'na bizdeki Mülkiye, Hukuk, Mühendislik, Tıp ve Ziraat Fakülterini gezdirmiş ve bunların benzerinin has

Afganistan'da da açılmasını talep etmişti.

Hatta, Afganistan'a hoca göndererek MÜLKİYE, HUKUK, TIP, ZİRRAAT Fakülteri açılması iiçin destekte bulunmuştu. BU okullar Afganistan'da açıldıktan 2-3 sene sonra gerici ve yobazlar isyan çıkartarak, "bunların gavur buluşu" olduğundan bahisle o aydın kafalı Kralı tahtan indirerek katlettiler.

Bay ve Bayanlar; Afganlılar, 1930'lu yıllardan başlayarak ATATÜRK ve o has kralın izinden gitmiş olsaydı; şimdi, çok acıklı ve hazin, berbat durumda asla ve asla olmazdı.

Afganlılar; Türklerin yardımıyla 1930'lu yıllarda açılan yüksek okulları hepten yakıp yıktıkları gibi, yaktılar da!.. Onların torunları El Kaideciler ve Talibanlardır.. Gerici ve yobazlar, akıl ve zeka yoksunları dehşet saçar ve de dünyanın en gerisinde kalır..

Her şey, her melanet cahil-cühela olmaktan geçer.. Biz de 1600-1700-1800'lü yılları cehalete garkolduğumuz için kaybetmiştik.. Üstüne üstlük işgal yaşayıp KURTULUŞ SAVAŞI geçirdik.. Kan ve gözyaşı dolu!

Büyük ATATÜRK ile şehit ve hgazilerimize sonsuz, sonsuz saygılarla..

Sultan II.Mahmut (1808-1839) döneminde ilköğretim zorunlu kılındı ama bu sadece İstanbul'da uygulandı. Hem de kısmen!.. Cumhuriyet kurulduğu zaman, okuma-yazma oranı % 8 idi. Adadolu'ya geçince bu oran % 1 olarak belirlendi.. Evet, 1920 yılındaki durum böyleydi..

1800'lü yıllarda yapılan yenilikler büyük oranda kağıt üzerinde kaldı.

Sultan II.Mahmut iyiniyetli olarak çok çabaladı ama devlet çürümüştü.

Bu padişahın annesi Fransız idi. Padişah çok kibar ve yakışıklı, Sultan III.Selim sayesinde de çok iyi eğitim almıştı. Devlet kara bir cehaletin, taassubun içindeydi. Hacı-hoca hakimiyeti fazlaydı.

Has kızı Mihrimah Sultan'ı, Sait Efendi adında yarı cahil biriyle evlendirmişti. Onu hemen PAŞA yapıp, Donanma Komutanı olarak tayin etti.. Damat katip iken, bir anda Donanma Komutanı ve Paşa olmuştu..

Bir gün; Saltanat Şurasında toplantı yaptığında damadı Sait Paşa'yı da huzurda bulundurmuştu. Sultan II.Mahmut, medreselerde Geometri ve Harita ile Coğrafya derslerinin okutulmasını istediğinden, NAZIR denilen vezirlerinin fikrini sordu.. Damat Sait Paşa hemen söz alarak; "Hünkarım, bunlar gavur işi, bize faidesi olmaz ve talebe kısmının da kafasını karıştırır!.." deyu, kelam edince, Sultan II.Mahmut; onu, herkesin içinde kovdu.. Daha sonra da, Bursa'ya sürgün etti.. Kızı ve eşi Hoşyar Kadın'ın ricalarıyla affedilip İstanbul'a geri geldi ise de gözden düşmüştü.. Aradan 6 ay geçince Mihrimah Sultan, 24 yaşında doğum yaparken vefat etti. Aynı zamanda da veremli idi. O yıllarda verem hastalığı Osmanlı ülkesini kasıp kavuruyordu. Bu yüzden; Padişah II.Mahmut, İstanbul'da TIP mektebini açtı.. Çok sevdiği kızı Mihrimah Sultan, 1838 yılında, babasından bir sene önce vefat etmiştir. O da babasına çok düşkündü. Sağlığında hep; "Allah benim canımı babamdan önce alsın!.." diyordu. Öyle oldu.

Evet, ilk TIP OKULU'nu Sultan II.Mahmut açmıştır. O da veremden öldü.

Yıl: 1839.. Allah rahmet eyleye!..

1800 başında III.Selim zamanında aklımız "dank" etti ama çok geç idi.

Öyle ki; "gericilik ve yobazlık" boyumuzu aşmış duruma gelmişti.

1600'dan beri, hep "okuyan kafir olur ha?.." deyip durmuştuk!..

Bunları kim diyordu?.. Şeyhler ve bazı Hacılar..

Yenilikçi ve akıllı olan zavallı III.Selim'i gericiler "din elden gidiyor" deyu, çıkartılan KABAKÇI MUSTAFA isyanı ile tahttan indirilmişti. Bu isyancılar; kafalarına denk gördükleri V.Mustafa' yı tahta çıkardılar.. Bereket ki isyan 1808 yılında Alemdar Mustafa Paşa sayesinde bastırılmıştı.

Sonradan yapılan yenşlikler ve ıslahat çalışmaları çok mevzii ve kısmen, yüzeysel kaldı. Yarım yamalak türünden ve uyduruk şeylerdi.

Büyük ATATÜRK herşeyi kökten ve temelinden değiştirmiştir. AKLEDİLE!