İlgili Danıştay kararı burada buyrun:
Danıştay 12. Daire Başkanlığı 2016/6599 E. , 2019/5371 K.
"İçtihat Metni"
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/6599
Karar No : 2019/5371
DAVACI : ?
VEKİLİ : ?
DAVALI : ?
VEKİLİ : ?
DAVANIN KONUSU :
Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından yayınlanan KPSS-2016/1 Tercih Kılavuzundan "Adaylar, aynı düzeyde birden fazla Ortaöğretim/Ön lisans/Lisans eğitim bilgisini ÖSYM Aday İşlemleri Sistemine kaydını sağlayabileceklerdir. Bunun yanında, Danıştay Onikinci Daire Başkanlığının 27/06/2013 tarihli ve E:2009/5045, K:2013/5796 sayılı kararı gereğince Teknik Hizmetler ve Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri sınıflarına dahil adayların ihraz etmiş oldukları unvanlara ilişkin kadrolara (Tekniker, Teknisyen, Hemşire, Ebe, Sağlık Memuru, Sağlık Teknisyeni, Sağlık Teknikeri gibi kadrolara) başvurmak istedikleri takdirde, adaylar alt öğrenim düzey(ler)indeki (ortaöğretim, ön lisans) mezuniyetlerini de ÖSYM Aday İşlemleri Sistemine kaydını sağlayabilecekler ve KPSS tercih işlemlerinde en üst öğrenim düzeyinden KPSS'ye girerek elde etmiş oldukları puanları ile alt öğrenim düzey(ler)indeki kadrolara başvuru yapabileceklerdir." ibaresinin çıkarılarak, üst öğrenim mezunu iken kendi düzeyinden sınava girerek alt öğrenim kadrolarından tercih yapmasına izin verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin iptaline karar verilmesi istenilmektedir.
DAVACININ İDDİALARI :
Danıştay Onikinci Dairesinin 27/06/2013 tarihli ve E:2009/5045, K:2013/5796 sayılı kararı sonrasında 2014 KPSS Kılavuzuna eklenen hükümle, hem önlisans hem de lisans mezuniyeti olan kimselere, lisans düzeyinden sınava girmek kaydıyla alacağı puan ile önlisans kadrolarına başvuru yapabilme imkanı tanındığı, bu düzenlemeye güvenerek 2014 yılında Yüksek Öğretime Geçiş Sınavına (YGS) girip, atanma şartları mezun olduğu lisans programına göre daha iyi olan bir önlisans programına kayıt yaptırdığı ve 2016 yılında buradan mezun olduğu, 2016 yılının mart ayında yayımlanan KPSS Başvuru Kılavuzunda, lisans sınavına girerek alacağı KPSS puanı ile mezun olduğu önlisans bölümüne ait kadrolara başvuru hakkının bulunduğu belirtilmesine rağmen, 2016 yılının haziran ayında yayımlanan 2016/1 Tercih Kılavuzunda anılan hükme yer verilmemesi nedeniyle kendisinin ve kendisi ile aynı durumda olan tüm adayların mağdur edildiği ileri sürülerek, iptaline karar verilmesi istenilmektedir.
DAVALININ SAVUNMASI :
Danıştay Onikinci Dairesinin 27/06/2013 tarihli ve E:2009/5045, K:2013/5796 sayılı kararının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 23/11/2015 tarihli ve E:2013/4362, K:2015/4294 sayılı kararı ile bozulması üzerine, hem önlisans hem de lisans mezuniyeti olan kimselere, lisans düzeyinden sınava girmek kaydıyla alacağı puan ile önlisans kadrolarına başvuru yapabilme imkanının tanındığı düzenlemeye KPSS 2016/1 Tercih Kılavuzunda yer verilmediği, dava konusu düzenlemenin yargı kararının uygulanması niteliğinde olduğu ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ?'IN DÜŞÜNCESİ :
Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
DANIŞTAY SAVCISI ?'IN DÜŞÜNCESİ :
Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından yayınlanan KPSS-2016/1 Tercih Kılavuzundan "Adaylar, aynı düzeyde birden fazla Ortaöğretim/Ön lisans/Lisans eğitim bilgisini ÖSYM Aday İşlemleri Sistemine kaydını sağlayabileceklerdir. Bunun yanında, Danıştay 12. Daire Başkanlığının 27/06/2013 tarihli ve E:2009/5045, K:2013/5796 sayılı kararı gereğince Teknik Hizmetler ve Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri sınıflarına dahil adayların ihraz etmiş oldukları unvanlara ilişkin kadrolara (Tekniker, Teknisyen, Hemşire, Ebe, Sağlık Memuru, Sağlık Teknisyeni, Sağlık Teknikeri gibi kadrolara) başvurmak istedikleri takdirde, adaylar alt öğrenim düzey(ler)indeki (ortaöğretim, ön lisans) mezuniyetlerini de ÖSYM Aday İşlemleri Sistemine kaydını sağlayabilecekler ve KPSS tercih işlemlerinde en üst öğrenim düzeyinden KPSS'ye girerek elde etmiş oldukları puanları ile alt öğrenim düzey(ler)indeki kadrolara başvuru yapabileceklerdir." ibaresinin çıkarılarak, üst öğrenim mezunu iken kendi düzeyinden sınava girerek alt öğrenim kadrolarından tercih yapamamalarına ilişkin işlemin iptali istenilmektedir.
T.C Anayasa?sının 138. maddesinde; Yasama ve yürütme organları ile idarenin, mahkeme kararlarına uymak zorunda oldukları, bu organlar ve idarenin, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremeyeceği ve bunların yerine getirilmesini geciktiremeyeceği, hükme bağlanmış olup, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu?nun 28. maddesinin 1. bendinde ise; Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idarenin, gecikmeksizin işlem tesis etmeye ve eylemde bulunmaya mecbur olduğu, bu sürenin hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemeyeceği hükmü yer almıştır.
03/05/2002 günlü, 24744 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulan Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Genel Yönetmelik'in 6. maddesinde; KPSS'nin usul ve esasları, içeriği, ..., puan türleri ve hesaplama yöntemi, başvuru yapacakların öğrenim düzeyi, ..., sınavdan elde edilecek puan türlerinin yerleştirmede ve giriş sınavına çağrıda kullanılmasına ... ilişkin esasların Devlet Personel Başkanlığı ve ÖSYM tarafından müştereken belirleneceği ve bu usul ve esaslara uygun olarak bir KPSS Kılavuzu ve Başvuru Belgesi hazırlanacağı belirtilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, KPSS-2016/1 Tercih Kılavuzunda; "Adayların, aynı düzeyde birden fazla Ortaöğretim/Ön lisans/Lisans eğitim bilgisini ÖSYM Aday İşlemleri Sistemine kaydını sağlayabilecekleri, Danıştay 12. Daire Başkanlığının 27/06/2013 tarihli ve E:2009/5045, K:2013/5796 sayılı kararı gereğince; Teknik Hizmetler ve Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri sınıflarına dahil adayların ihraz etmiş oldukları unvanlara ilişkin kadrolara başvurmak istedikleri takdirde, adaylar alt öğrenim düzey(ler)indeki (ortaöğretim, ön lisans) mezuniyetlerini de ÖSYM Aday İşlemleri Sistemine kaydını sağlayabilecekleri ve KPSS tercih işlemlerinde en üst öğrenim düzeyinden KPSS'ye girerek elde etmiş oldukları puanları ile alt öğrenim düzey(ler)indeki kadrolara başvuru yapabilecekleri hususlarının yer aldığı, ancak, anılan Kararın temyiz edilmesi sonucu, Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulunun 23.11.2015 gün ve E:2013/4362, K:2015/4294 sayılı kararı ile "Devlet memuru olmayı isteyen adayların, bilgi ölçme suretiyle puan esasına göre sıralanmasına yönelik bir yarışma sınavı olan KPSS"'nin, evrensel bir norm olan "eşitler arası yarışma" ilkesi gereği, hukuksal durum itibarıyla denk durumda olanların kendi aralarında yarışmalarının, dolayısıyla aynı öğrenim düzeyindeki adayların birbirleriyle yarışmalarının sağlanması amacıyla, ortaöğretim (lise ve dengi), önlisans (iki yıllık meslek yüksek okulları) ve lisans (dört ve daha fazla süreli yükseköğrenim) olmak üzere üç düzeyde yapıldığı, Kılavuzda yer verilen, adayların mezun durumunda bulundukları eğitim düzeyinin alt düzeyinden sınava girmelerini engelleyen hükmün de eşitler arası yarışma ilkesinin, bir başka ifadeyle aynı öğrenim düzeyindekiler arasında fırsat eşitliğinin hayata geçirilmesi amacıyla düzenlendiği, adayların bu hususa uymayarak sınava girmeleri halinde sınav sonucu ile elde ettikleri haklarından yararlandırılmamaları hakkaniyet gereği olduğundan dava konusu Kılavuz hükmünde hukuka aykırılık bulunmadığı, Sınav Kılavuzunda, sınava sadece ortaöğretim ve önlisans programlarından mezunların (veya mezun olabileceklerin) başvurabilecekleri belirtilmiş olduğundan koşuları taşımayanların başvurusunun kabul edilmemesinde hukuki aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle kararın bozulduğu, bozma kararının İdareye tebliği üzerine dava konusu ibarenin KPSS-2016/1 Tercih Kılavuzundan çıkarıldığı, adayların bu yönde tercih istemlerinin kabul edilmediği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, yargı kararının uygulamasına yönelik olarak KPSS-2016/1 Tercih Kılavuzundan dava konusu ibarenin çıkarıldığı anlaşıldığından, dava konusu ibarede ve üst öğrenim mezunu iken kendi düzeyinden sınava girerek alt öğrenim kadrolarından tercih yapılmamasına ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Dava; tarafından yayınlanan KPSS-2016/1 Tercih Kılavuzundan "Adaylar, aynı düzeyde birden fazla Ortaöğretim/Ön lisans/Lisans eğitim bilgisini ÖSYM Aday İşlemleri Sistemine kaydını sağlayabileceklerdir. Bunun yanında, Danıştay 12. Daire Başkanlığının 27/06/2013 tarihli ve E:2009/5045, K:2013/5796 sayılı kararı gereğince Teknik Hizmetler ve Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri sınıflarına dahil adayların ihraz etmiş oldukları unvanlara ilişkin kadrolara (Tekniker, Teknisyen, Hemşire, Ebe, Sağlık Memuru, Sağlık Teknisyeni, Sağlık Teknikeri gibi kadrolara) başvurmak istedikleri takdirde, adaylar alt öğrenim düzey(ler)indeki (ortaöğretim, ön lisans) mezuniyetlerini de ÖSYM Aday İşlemleri Sistemine kaydını sağlayabilecekler ve KPSS tercih işlemlerinde en üst öğrenim düzeyinden KPSS'ye girerek elde etmiş oldukları puanları ile alt öğrenim düzey(ler)indeki kadrolara başvuru yapabileceklerdir." ibaresinin çıkarılarak, üst öğrenim mezunu iken kendi düzeyinden sınava girerek alt öğrenim kadrolarından tercih yapmasına izin verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin iptaline karar verilmesi istenilmektedir.
Dosyanın incelenmesinden; ? Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Tıbbi Görüntüleme Teknikerliği bölümünden 2016 yılında mezun olan davacının, üst öğrenim mezunu iken kendi düzeyinden sınava giren adayların, alt öğrenim kadrolarından tercih yapabilmesine izin veren ibareye, tarafından yayımlanan Kamu Personel Seçme Sınavı (KPSS) 2016/1 Tercih Kılavuzunda yer verilmemesi nedeniyle, mezun olduğu orta öğretim bölümü kadrolarına başvuru yapamadığından bahisle eksik hüküm içerdiği iddia edilen kılavuz hükmünün iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
İlgili Mevzuat:
"Anayasa?nın 2. maddesinde belirtilen hukuk devleti, insan haklarına dayanan, bu hak ve özgürlükleri koruyup güçlendiren, eylem ve işlemleri hukuka uygun olan, her alanda adaletli bir hukuk düzeni kurup bunu geliştirerek sürdüren, Anayasa?ya aykırı durum ve tutumlardan kaçınan, hukuku tüm devlet organlarına egemen kılan, Anayasa ve yasalarla kendini bağlı sayan, yargı denetimine açık olan devlettir.
Anayasa?nın 10. maddesinde de, ?Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir. Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz. Devlet organları ve idare makamları bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar.? denilmektedir.
İdare hukuku alanında eşitlik ilkesinin uygulanması kamu hizmeti kavramı ile birlikte aktarılmaktadır. Buna göre eşitlik kamu hizmetinin genel ilkelerinden biridir. Bu çerçevede idare, kamu hizmetini dilediğine sunmakta özgür olmadığı gibi, eşit durumda bulunanlara eşit, farklı konumda bulunanlara da farklı biçimde sunmak zorundadır. Ayrıca kamu hizmetinin tarafsızlığı ilkesi, "ayrımcılık yapmama" yükümlülüğünü de içinde barındırmaktadır.
Anayasanın; kamu hizmetlerine girme hakkının düzenlendiği 70. maddesinde de; "Her Türk, kamu hizmetlerine girme hakkına sahiptir. Hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiç bir ayırım gözetilemez. " hükmü yer almaktadır.
Anayasanın yukarıda yer verilen hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, aynı meslek diplomasına sahip olan herkes, kamu hizmetine girmede eşittir. Ortaöğretim ya da önlisans düzeyinde aynı mesleki eğitimi alan kişilerden bazılarının daha sonra lisans düzeyinde eğitim almış olmalarının, mesleki eğitimini aldıkları kamu hizmetine girmelerine engel kabul edilmesi eşitlik ilkesine aykırı olacaktır.
Dava Konusu Kılavuzun İncelenmesi:
Devlet memuru olmayı isteyen adayların, bilgi ölçme suretiyle puan esasına göre sıralanmasına yönelik bir yarışma sınavı olan KPSS, evrensel bir norm olan "eşitler arası yarışma" ilkesi gereği, hukuksal durum itibarıyla denk durumda olanların kendi aralarında yarışmalarının, dolayısıyla aynı öğrenim düzeyindeki adayların birbirleriyle yarışmalarının sağlanması amacıyla, ortaöğretim (lise ve dengi), önlisans (iki yıllık meslek yüksek okulları) ve lisans (dört ve daha fazla süreli yükseköğrenim) olmak üzere üç düzeyde yapılmaktadır.
KPSS'de genel yetenek - genel kültür testlerinin uygulanması ve ortaöğretim ile önlisans kadrolarına yapılacak yerleştirmelerde, genel yetenek - genel kültür bölümünden alınan KPSS puanının esas alınması nedeniyle, adayların mezun olduğu en üst öğretim düzeyinden sınava girmesi, eşitler arası yarışma ilkesinin, bir başka ifadeyle aynı öğrenim düzeyindekiler arasında fırsat eşitliğinin hayata geçirilmesi niteliğindedir.
Ancak, mezun olduğu en üst öğretim düzeyinden sınava giren adayların, mezun olduğu alt öğrenim düzey(ler)indeki kadrolara başvuru yapmasının engellenmesi, davacı ve onunla aynı durumda olan, mezun olduğu lisans programı ile atanma imkanı bulamayarak, daha fazla istihdam imkanı bulunan önlisans programlarını bitiren ya da önlisans mezunu olup (kültür ve donanım seviyesini artırmak, yeteneklerini geliştirmek, zorunlu askerlik hizmetinin süresini kısaltmak ve benzeri sebeplerle) bir lisans programı okumak isteyen onbinlerce adayın mağduriyetine neden olacağı gibi Anayasa'da yer alan, hizmete alınmada görevin gerektirdiği niteliklerden başka bir ayırım gözetilemeyeceği hükmüne ve eşitlik ilkesine aykırılık teşkil etmektedir.
Öte yandan, davalı idare tarafından Dairemizin 27/06/2013 tarihli ve E:2009/5045, K:2013/5796 sayılı kararının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 23/11/2015 tarihli ve E:2013/4362, K:2015/4294 sayılı kararı ile bozulması üzerine, hem önlisans hem de lisans mezuniyeti olan kimselere, lisans düzeyinden sınava girmek kaydıyla alacağı puan ile önlisans kadrolarına başvuru yapabilme imkanının tanındığı düzenlemeye, KPSS 2016/1 Tercih Kılavuzunda yer verilmemesine ilişkin işlemin, yargı kararının uygulanması niteliğinde olduğu ileri sürülmüş ise de, bahsedilen davanın konusunun; lisans mezunu olduğu halde 2008 yılında ortaöğretim mezunları için yapılan KPSS'ye katılarak başarılı olan ve sağlık teknisyeni olarak göreve başlayan bir kişinin, lisans mezunu olduğunun anlaşılması üzerine sözleşmesinin feshedilmesine ilişkin işlem ile bu işlemin dayanağı olan, lisans mezunlarının önlisans ve ortaöğretim düzeyinde yapılan KPSS'ye giremeyeceğine ilişkin Başvuru Kılavuzu hükmünün iptali isteminden ibaret olduğu göz önüne alındığında, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun bozma kararı gerekçesinin, mezun olduğu en üst öğretim düzeyinden sınava girerek puan alan adayların, mezun olduğu alt öğrenim düzey(ler)indeki kadrolara başvuru yapmasına engel teşkil eder bir niteliğinin bulunmadığı açıktır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Dava konusu KPSS-2016/1 Tercih Kılavuzundan "Adaylar, aynı düzeyde birden fazla Ortaöğretim/Ön lisans/Lisans eğitim bilgisini ÖSYM Aday İşlemleri Sistemine kaydını sağlayabileceklerdir. Bunun yanında, Danıştay Onikinci Daire Başkanlığının 27/06/2013 tarihli ve E:2009/5045, K:2013/5796 sayılı kararı gereğince Teknik Hizmetler ve Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri sınıflarına dahil adayların ihraz etmiş oldukları unvanlara ilişkin kadrolara (Tekniker, Teknisyen, Hemşire, Ebe, Sağlık Memuru, Sağlık Teknisyeni, Sağlık Teknikeri gibi kadrolara) başvurmak istedikleri takdirde, adaylar alt öğrenim düzey(ler)indeki (ortaöğretim, ön lisans) mezuniyetlerini de ÖSYM Aday İşlemleri Sistemine kaydını sağlayabilecekler ve KPSS tercih işlemlerinde en üst öğrenim düzeyinden KPSS'ye girerek elde etmiş oldukları puanları ile alt öğrenim düzey(ler)indeki kadrolara başvuru yapabileceklerdir." ibaresinin çıkarılmasına ilişkin düzenleyici işlemin İPTALİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ... -TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca takdir edilen ? -TL , vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 26/06/2019 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
(X) KARŞI OY :
Dava; tarafından yayımlanan Kamu Personel Seçme Sınavı (KPSS) 2016/1 Tercih Kılavuzunda; "Adaylar, aynı düzeyde birden fazla Ortaöğretim/Ön lisans/Lisans eğitim bilgisini ÖSYM Aday İşlemleri Sistemine kaydını sağlayabileceklerdir. Bunun yanında, Danıştay 12. Daire Başkanlığının 27/06/2013 tarihli ve E:2009/5045, K:2013/5796 sayılı kararı gereğince Teknik Hizmetler ve Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri sınıflarına dahil adayların ihraz etmiş oldukları unvanlara ilişkin kadrolara (Tekniker, Teknisyen, Hemşire, Ebe, Sağlık Memuru, Sağlık Teknisyeni, Sağlık Teknikeri gibi kadrolara) başvurmak istedikleri takdirde, adaylar alt öğrenim düzey(ler)indeki (ortaöğretim, ön lisans) mezuniyetlerini de ÖSYM Aday İşlemleri Sistemine kaydını sağlayabilecekler ve KPSS tercih işlemlerinde en üst öğrenim düzeyinden KPSS'ye girerek elde etmiş oldukları puanları ile alt öğrenim düzey(ler)indeki kadrolara başvuru yapabileceklerdir." ibaresinine yer verilmemesi nedeniyle üst öğrenim mezunu kimselerin kendi düzeyinden sınava girerek alt öğrenim kadrolarından tercih yapmasına izin verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
Devlet memuru olmayı isteyen adayların, bilgi ölçme suretiyle puan esasına göre sıralanmasına yönelik bir yarışma sınavı olan KPSS, evrensel bir norm olan "eşitler arası yarışma" ilkesi gereği, hukuksal durum itibarıyla denk durumda olanların kendi aralarında yarışmalarının, dolayısıyla aynı öğrenim düzeyindeki adayların birbirleriyle yarışmalarının sağlanması amacıyla, ortaöğretim (lise ve dengi), önlisans (iki yıllık meslek yüksek okulları) ve lisans (dört ve daha fazla süreli yükseköğrenim) olmak üzere üç düzeyde yapılmaktadır.
Adayların mezun durumunda bulundukları eğitim düzeyininden sınava girmeleri ve sınava girdikleri eğitim düzeyine ait mezuniyetleri esas alınarak tercih işlemlerine başvurmaları hakkaniyet gereği olduğundan, davacının alt öğrenim düzeyinden tercih yapmasına engel olan dava konusu Kılavuz hükmünde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddi gerektiği görüşüyle Daire kararına katılmıyoruz.
İlgili Danıştay kararı burada buyrun:
Danıştay 12. Daire Başkanlığı 2016/6599 E. , 2019/5371 K.
"İçtihat Metni"
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/6599
Karar No : 2019/5371
DAVACI : ?
VEKİLİ : ?
DAVALI : ?
VEKİLİ : ?
DAVANIN KONUSU :
Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından yayınlanan KPSS-2016/1 Tercih Kılavuzundan "Adaylar, aynı düzeyde birden fazla Ortaöğretim/Ön lisans/Lisans eğitim bilgisini ÖSYM Aday İşlemleri Sistemine kaydını sağlayabileceklerdir. Bunun yanında, Danıştay Onikinci Daire Başkanlığının 27/06/2013 tarihli ve E:2009/5045, K:2013/5796 sayılı kararı gereğince Teknik Hizmetler ve Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri sınıflarına dahil adayların ihraz etmiş oldukları unvanlara ilişkin kadrolara (Tekniker, Teknisyen, Hemşire, Ebe, Sağlık Memuru, Sağlık Teknisyeni, Sağlık Teknikeri gibi kadrolara) başvurmak istedikleri takdirde, adaylar alt öğrenim düzey(ler)indeki (ortaöğretim, ön lisans) mezuniyetlerini de ÖSYM Aday İşlemleri Sistemine kaydını sağlayabilecekler ve KPSS tercih işlemlerinde en üst öğrenim düzeyinden KPSS'ye girerek elde etmiş oldukları puanları ile alt öğrenim düzey(ler)indeki kadrolara başvuru yapabileceklerdir." ibaresinin çıkarılarak, üst öğrenim mezunu iken kendi düzeyinden sınava girerek alt öğrenim kadrolarından tercih yapmasına izin verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin iptaline karar verilmesi istenilmektedir.
DAVACININ İDDİALARI :
Danıştay Onikinci Dairesinin 27/06/2013 tarihli ve E:2009/5045, K:2013/5796 sayılı kararı sonrasında 2014 KPSS Kılavuzuna eklenen hükümle, hem önlisans hem de lisans mezuniyeti olan kimselere, lisans düzeyinden sınava girmek kaydıyla alacağı puan ile önlisans kadrolarına başvuru yapabilme imkanı tanındığı, bu düzenlemeye güvenerek 2014 yılında Yüksek Öğretime Geçiş Sınavına (YGS) girip, atanma şartları mezun olduğu lisans programına göre daha iyi olan bir önlisans programına kayıt yaptırdığı ve 2016 yılında buradan mezun olduğu, 2016 yılının mart ayında yayımlanan KPSS Başvuru Kılavuzunda, lisans sınavına girerek alacağı KPSS puanı ile mezun olduğu önlisans bölümüne ait kadrolara başvuru hakkının bulunduğu belirtilmesine rağmen, 2016 yılının haziran ayında yayımlanan 2016/1 Tercih Kılavuzunda anılan hükme yer verilmemesi nedeniyle kendisinin ve kendisi ile aynı durumda olan tüm adayların mağdur edildiği ileri sürülerek, iptaline karar verilmesi istenilmektedir.
DAVALININ SAVUNMASI :
Danıştay Onikinci Dairesinin 27/06/2013 tarihli ve E:2009/5045, K:2013/5796 sayılı kararının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 23/11/2015 tarihli ve E:2013/4362, K:2015/4294 sayılı kararı ile bozulması üzerine, hem önlisans hem de lisans mezuniyeti olan kimselere, lisans düzeyinden sınava girmek kaydıyla alacağı puan ile önlisans kadrolarına başvuru yapabilme imkanının tanındığı düzenlemeye KPSS 2016/1 Tercih Kılavuzunda yer verilmediği, dava konusu düzenlemenin yargı kararının uygulanması niteliğinde olduğu ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ?'IN DÜŞÜNCESİ :
Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
DANIŞTAY SAVCISI ?'IN DÜŞÜNCESİ :
Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından yayınlanan KPSS-2016/1 Tercih Kılavuzundan "Adaylar, aynı düzeyde birden fazla Ortaöğretim/Ön lisans/Lisans eğitim bilgisini ÖSYM Aday İşlemleri Sistemine kaydını sağlayabileceklerdir. Bunun yanında, Danıştay 12. Daire Başkanlığının 27/06/2013 tarihli ve E:2009/5045, K:2013/5796 sayılı kararı gereğince Teknik Hizmetler ve Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri sınıflarına dahil adayların ihraz etmiş oldukları unvanlara ilişkin kadrolara (Tekniker, Teknisyen, Hemşire, Ebe, Sağlık Memuru, Sağlık Teknisyeni, Sağlık Teknikeri gibi kadrolara) başvurmak istedikleri takdirde, adaylar alt öğrenim düzey(ler)indeki (ortaöğretim, ön lisans) mezuniyetlerini de ÖSYM Aday İşlemleri Sistemine kaydını sağlayabilecekler ve KPSS tercih işlemlerinde en üst öğrenim düzeyinden KPSS'ye girerek elde etmiş oldukları puanları ile alt öğrenim düzey(ler)indeki kadrolara başvuru yapabileceklerdir." ibaresinin çıkarılarak, üst öğrenim mezunu iken kendi düzeyinden sınava girerek alt öğrenim kadrolarından tercih yapamamalarına ilişkin işlemin iptali istenilmektedir.
T.C Anayasa?sının 138. maddesinde; Yasama ve yürütme organları ile idarenin, mahkeme kararlarına uymak zorunda oldukları, bu organlar ve idarenin, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremeyeceği ve bunların yerine getirilmesini geciktiremeyeceği, hükme bağlanmış olup, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu?nun 28. maddesinin 1. bendinde ise; Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idarenin, gecikmeksizin işlem tesis etmeye ve eylemde bulunmaya mecbur olduğu, bu sürenin hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemeyeceği hükmü yer almıştır.
03/05/2002 günlü, 24744 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulan Kamu Görevlerine İlk Defa Atanacaklar İçin Yapılacak Sınavlar Hakkında Genel Yönetmelik'in 6. maddesinde; KPSS'nin usul ve esasları, içeriği, ..., puan türleri ve hesaplama yöntemi, başvuru yapacakların öğrenim düzeyi, ..., sınavdan elde edilecek puan türlerinin yerleştirmede ve giriş sınavına çağrıda kullanılmasına ... ilişkin esasların Devlet Personel Başkanlığı ve ÖSYM tarafından müştereken belirleneceği ve bu usul ve esaslara uygun olarak bir KPSS Kılavuzu ve Başvuru Belgesi hazırlanacağı belirtilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, KPSS-2016/1 Tercih Kılavuzunda; "Adayların, aynı düzeyde birden fazla Ortaöğretim/Ön lisans/Lisans eğitim bilgisini ÖSYM Aday İşlemleri Sistemine kaydını sağlayabilecekleri, Danıştay 12. Daire Başkanlığının 27/06/2013 tarihli ve E:2009/5045, K:2013/5796 sayılı kararı gereğince; Teknik Hizmetler ve Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri sınıflarına dahil adayların ihraz etmiş oldukları unvanlara ilişkin kadrolara başvurmak istedikleri takdirde, adaylar alt öğrenim düzey(ler)indeki (ortaöğretim, ön lisans) mezuniyetlerini de ÖSYM Aday İşlemleri Sistemine kaydını sağlayabilecekleri ve KPSS tercih işlemlerinde en üst öğrenim düzeyinden KPSS'ye girerek elde etmiş oldukları puanları ile alt öğrenim düzey(ler)indeki kadrolara başvuru yapabilecekleri hususlarının yer aldığı, ancak, anılan Kararın temyiz edilmesi sonucu, Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulunun 23.11.2015 gün ve E:2013/4362, K:2015/4294 sayılı kararı ile "Devlet memuru olmayı isteyen adayların, bilgi ölçme suretiyle puan esasına göre sıralanmasına yönelik bir yarışma sınavı olan KPSS"'nin, evrensel bir norm olan "eşitler arası yarışma" ilkesi gereği, hukuksal durum itibarıyla denk durumda olanların kendi aralarında yarışmalarının, dolayısıyla aynı öğrenim düzeyindeki adayların birbirleriyle yarışmalarının sağlanması amacıyla, ortaöğretim (lise ve dengi), önlisans (iki yıllık meslek yüksek okulları) ve lisans (dört ve daha fazla süreli yükseköğrenim) olmak üzere üç düzeyde yapıldığı, Kılavuzda yer verilen, adayların mezun durumunda bulundukları eğitim düzeyinin alt düzeyinden sınava girmelerini engelleyen hükmün de eşitler arası yarışma ilkesinin, bir başka ifadeyle aynı öğrenim düzeyindekiler arasında fırsat eşitliğinin hayata geçirilmesi amacıyla düzenlendiği, adayların bu hususa uymayarak sınava girmeleri halinde sınav sonucu ile elde ettikleri haklarından yararlandırılmamaları hakkaniyet gereği olduğundan dava konusu Kılavuz hükmünde hukuka aykırılık bulunmadığı, Sınav Kılavuzunda, sınava sadece ortaöğretim ve önlisans programlarından mezunların (veya mezun olabileceklerin) başvurabilecekleri belirtilmiş olduğundan koşuları taşımayanların başvurusunun kabul edilmemesinde hukuki aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle kararın bozulduğu, bozma kararının İdareye tebliği üzerine dava konusu ibarenin KPSS-2016/1 Tercih Kılavuzundan çıkarıldığı, adayların bu yönde tercih istemlerinin kabul edilmediği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, yargı kararının uygulamasına yönelik olarak KPSS-2016/1 Tercih Kılavuzundan dava konusu ibarenin çıkarıldığı anlaşıldığından, dava konusu ibarede ve üst öğrenim mezunu iken kendi düzeyinden sınava girerek alt öğrenim kadrolarından tercih yapılmamasına ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Dava; tarafından yayınlanan KPSS-2016/1 Tercih Kılavuzundan "Adaylar, aynı düzeyde birden fazla Ortaöğretim/Ön lisans/Lisans eğitim bilgisini ÖSYM Aday İşlemleri Sistemine kaydını sağlayabileceklerdir. Bunun yanında, Danıştay 12. Daire Başkanlığının 27/06/2013 tarihli ve E:2009/5045, K:2013/5796 sayılı kararı gereğince Teknik Hizmetler ve Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri sınıflarına dahil adayların ihraz etmiş oldukları unvanlara ilişkin kadrolara (Tekniker, Teknisyen, Hemşire, Ebe, Sağlık Memuru, Sağlık Teknisyeni, Sağlık Teknikeri gibi kadrolara) başvurmak istedikleri takdirde, adaylar alt öğrenim düzey(ler)indeki (ortaöğretim, ön lisans) mezuniyetlerini de ÖSYM Aday İşlemleri Sistemine kaydını sağlayabilecekler ve KPSS tercih işlemlerinde en üst öğrenim düzeyinden KPSS'ye girerek elde etmiş oldukları puanları ile alt öğrenim düzey(ler)indeki kadrolara başvuru yapabileceklerdir." ibaresinin çıkarılarak, üst öğrenim mezunu iken kendi düzeyinden sınava girerek alt öğrenim kadrolarından tercih yapmasına izin verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin iptaline karar verilmesi istenilmektedir.
Dosyanın incelenmesinden; ? Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Tıbbi Görüntüleme Teknikerliği bölümünden 2016 yılında mezun olan davacının, üst öğrenim mezunu iken kendi düzeyinden sınava giren adayların, alt öğrenim kadrolarından tercih yapabilmesine izin veren ibareye, tarafından yayımlanan Kamu Personel Seçme Sınavı (KPSS) 2016/1 Tercih Kılavuzunda yer verilmemesi nedeniyle, mezun olduğu orta öğretim bölümü kadrolarına başvuru yapamadığından bahisle eksik hüküm içerdiği iddia edilen kılavuz hükmünün iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
İlgili Mevzuat:
"Anayasa?nın 2. maddesinde belirtilen hukuk devleti, insan haklarına dayanan, bu hak ve özgürlükleri koruyup güçlendiren, eylem ve işlemleri hukuka uygun olan, her alanda adaletli bir hukuk düzeni kurup bunu geliştirerek sürdüren, Anayasa?ya aykırı durum ve tutumlardan kaçınan, hukuku tüm devlet organlarına egemen kılan, Anayasa ve yasalarla kendini bağlı sayan, yargı denetimine açık olan devlettir.
Anayasa?nın 10. maddesinde de, ?Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir. Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz. Devlet organları ve idare makamları bütün işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar.? denilmektedir.
İdare hukuku alanında eşitlik ilkesinin uygulanması kamu hizmeti kavramı ile birlikte aktarılmaktadır. Buna göre eşitlik kamu hizmetinin genel ilkelerinden biridir. Bu çerçevede idare, kamu hizmetini dilediğine sunmakta özgür olmadığı gibi, eşit durumda bulunanlara eşit, farklı konumda bulunanlara da farklı biçimde sunmak zorundadır. Ayrıca kamu hizmetinin tarafsızlığı ilkesi, "ayrımcılık yapmama" yükümlülüğünü de içinde barındırmaktadır.
Anayasanın; kamu hizmetlerine girme hakkının düzenlendiği 70. maddesinde de; "Her Türk, kamu hizmetlerine girme hakkına sahiptir. Hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiç bir ayırım gözetilemez. " hükmü yer almaktadır.
Anayasanın yukarıda yer verilen hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, aynı meslek diplomasına sahip olan herkes, kamu hizmetine girmede eşittir. Ortaöğretim ya da önlisans düzeyinde aynı mesleki eğitimi alan kişilerden bazılarının daha sonra lisans düzeyinde eğitim almış olmalarının, mesleki eğitimini aldıkları kamu hizmetine girmelerine engel kabul edilmesi eşitlik ilkesine aykırı olacaktır.
Dava Konusu Kılavuzun İncelenmesi:
Devlet memuru olmayı isteyen adayların, bilgi ölçme suretiyle puan esasına göre sıralanmasına yönelik bir yarışma sınavı olan KPSS, evrensel bir norm olan "eşitler arası yarışma" ilkesi gereği, hukuksal durum itibarıyla denk durumda olanların kendi aralarında yarışmalarının, dolayısıyla aynı öğrenim düzeyindeki adayların birbirleriyle yarışmalarının sağlanması amacıyla, ortaöğretim (lise ve dengi), önlisans (iki yıllık meslek yüksek okulları) ve lisans (dört ve daha fazla süreli yükseköğrenim) olmak üzere üç düzeyde yapılmaktadır.
KPSS'de genel yetenek - genel kültür testlerinin uygulanması ve ortaöğretim ile önlisans kadrolarına yapılacak yerleştirmelerde, genel yetenek - genel kültür bölümünden alınan KPSS puanının esas alınması nedeniyle, adayların mezun olduğu en üst öğretim düzeyinden sınava girmesi, eşitler arası yarışma ilkesinin, bir başka ifadeyle aynı öğrenim düzeyindekiler arasında fırsat eşitliğinin hayata geçirilmesi niteliğindedir.
Ancak, mezun olduğu en üst öğretim düzeyinden sınava giren adayların, mezun olduğu alt öğrenim düzey(ler)indeki kadrolara başvuru yapmasının engellenmesi, davacı ve onunla aynı durumda olan, mezun olduğu lisans programı ile atanma imkanı bulamayarak, daha fazla istihdam imkanı bulunan önlisans programlarını bitiren ya da önlisans mezunu olup (kültür ve donanım seviyesini artırmak, yeteneklerini geliştirmek, zorunlu askerlik hizmetinin süresini kısaltmak ve benzeri sebeplerle) bir lisans programı okumak isteyen onbinlerce adayın mağduriyetine neden olacağı gibi Anayasa'da yer alan, hizmete alınmada görevin gerektirdiği niteliklerden başka bir ayırım gözetilemeyeceği hükmüne ve eşitlik ilkesine aykırılık teşkil etmektedir.
Öte yandan, davalı idare tarafından Dairemizin 27/06/2013 tarihli ve E:2009/5045, K:2013/5796 sayılı kararının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 23/11/2015 tarihli ve E:2013/4362, K:2015/4294 sayılı kararı ile bozulması üzerine, hem önlisans hem de lisans mezuniyeti olan kimselere, lisans düzeyinden sınava girmek kaydıyla alacağı puan ile önlisans kadrolarına başvuru yapabilme imkanının tanındığı düzenlemeye, KPSS 2016/1 Tercih Kılavuzunda yer verilmemesine ilişkin işlemin, yargı kararının uygulanması niteliğinde olduğu ileri sürülmüş ise de, bahsedilen davanın konusunun; lisans mezunu olduğu halde 2008 yılında ortaöğretim mezunları için yapılan KPSS'ye katılarak başarılı olan ve sağlık teknisyeni olarak göreve başlayan bir kişinin, lisans mezunu olduğunun anlaşılması üzerine sözleşmesinin feshedilmesine ilişkin işlem ile bu işlemin dayanağı olan, lisans mezunlarının önlisans ve ortaöğretim düzeyinde yapılan KPSS'ye giremeyeceğine ilişkin Başvuru Kılavuzu hükmünün iptali isteminden ibaret olduğu göz önüne alındığında, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun bozma kararı gerekçesinin, mezun olduğu en üst öğretim düzeyinden sınava girerek puan alan adayların, mezun olduğu alt öğrenim düzey(ler)indeki kadrolara başvuru yapmasına engel teşkil eder bir niteliğinin bulunmadığı açıktır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Dava konusu KPSS-2016/1 Tercih Kılavuzundan "Adaylar, aynı düzeyde birden fazla Ortaöğretim/Ön lisans/Lisans eğitim bilgisini ÖSYM Aday İşlemleri Sistemine kaydını sağlayabileceklerdir. Bunun yanında, Danıştay Onikinci Daire Başkanlığının 27/06/2013 tarihli ve E:2009/5045, K:2013/5796 sayılı kararı gereğince Teknik Hizmetler ve Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri sınıflarına dahil adayların ihraz etmiş oldukları unvanlara ilişkin kadrolara (Tekniker, Teknisyen, Hemşire, Ebe, Sağlık Memuru, Sağlık Teknisyeni, Sağlık Teknikeri gibi kadrolara) başvurmak istedikleri takdirde, adaylar alt öğrenim düzey(ler)indeki (ortaöğretim, ön lisans) mezuniyetlerini de ÖSYM Aday İşlemleri Sistemine kaydını sağlayabilecekler ve KPSS tercih işlemlerinde en üst öğrenim düzeyinden KPSS'ye girerek elde etmiş oldukları puanları ile alt öğrenim düzey(ler)indeki kadrolara başvuru yapabileceklerdir." ibaresinin çıkarılmasına ilişkin düzenleyici işlemin İPTALİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ... -TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca takdir edilen ? -TL , vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 26/06/2019 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
(X) KARŞI OY :
Dava; tarafından yayımlanan Kamu Personel Seçme Sınavı (KPSS) 2016/1 Tercih Kılavuzunda; "Adaylar, aynı düzeyde birden fazla Ortaöğretim/Ön lisans/Lisans eğitim bilgisini ÖSYM Aday İşlemleri Sistemine kaydını sağlayabileceklerdir. Bunun yanında, Danıştay 12. Daire Başkanlığının 27/06/2013 tarihli ve E:2009/5045, K:2013/5796 sayılı kararı gereğince Teknik Hizmetler ve Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri sınıflarına dahil adayların ihraz etmiş oldukları unvanlara ilişkin kadrolara (Tekniker, Teknisyen, Hemşire, Ebe, Sağlık Memuru, Sağlık Teknisyeni, Sağlık Teknikeri gibi kadrolara) başvurmak istedikleri takdirde, adaylar alt öğrenim düzey(ler)indeki (ortaöğretim, ön lisans) mezuniyetlerini de ÖSYM Aday İşlemleri Sistemine kaydını sağlayabilecekler ve KPSS tercih işlemlerinde en üst öğrenim düzeyinden KPSS'ye girerek elde etmiş oldukları puanları ile alt öğrenim düzey(ler)indeki kadrolara başvuru yapabileceklerdir." ibaresinine yer verilmemesi nedeniyle üst öğrenim mezunu kimselerin kendi düzeyinden sınava girerek alt öğrenim kadrolarından tercih yapmasına izin verilmemesine ilişkin eksik düzenlemenin iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
Devlet memuru olmayı isteyen adayların, bilgi ölçme suretiyle puan esasına göre sıralanmasına yönelik bir yarışma sınavı olan KPSS, evrensel bir norm olan "eşitler arası yarışma" ilkesi gereği, hukuksal durum itibarıyla denk durumda olanların kendi aralarında yarışmalarının, dolayısıyla aynı öğrenim düzeyindeki adayların birbirleriyle yarışmalarının sağlanması amacıyla, ortaöğretim (lise ve dengi), önlisans (iki yıllık meslek yüksek okulları) ve lisans (dört ve daha fazla süreli yükseköğrenim) olmak üzere üç düzeyde yapılmaktadır.
Adayların mezun durumunda bulundukları eğitim düzeyininden sınava girmeleri ve sınava girdikleri eğitim düzeyine ait mezuniyetleri esas alınarak tercih işlemlerine başvurmaları hakkaniyet gereği olduğundan, davacının alt öğrenim düzeyinden tercih yapmasına engel olan dava konusu Kılavuz hükmünde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddi gerektiği görüşüyle Daire kararına katılmıyoruz.
Pangaea